Page 16 - Phetchaburi-Prachuap Khirikhan Basin

2-2

ของสังคมหรือนโยบายที่เลี่ยงไมได การวางแผนการใชที่ดินจะตองวางใหเหมาะกับสถานการณในปจจุบัน

โดยทั่ว ๆ ไปแลวการวางแผนการใชที่ดินที่จะใชทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยูอยางจำกัดใหเกิดประโยชน
มากที่สุดมีจุดมุงหมายดังนี้ (1) ประเมินความตองการในปจจุบันและอนาคต และกำหนดรูปแบบ
การประเมินความเหมาะสมของที่ดินที่จะสนองตอความตองการ (2) แยกแยะหรือแจกแจงขอขัดแยง

ระหวางการใชที่ดินตางประเภทกัน (3) วิเคราะหหาทางเลือกการใชที่ดินที่คงทนถาวร ทางเลือกเหลานี้
จะตองเปนทางเลือกที่ (4) ดีที่สุดที่ตรงกับความตองการของทองถิ่นนั้น ๆ (5) วางแผนใหสามารถ
เกิดความตองการเปลี่ยนแปลงการใชที่ดิน และ (6) เรียนรูจากสิ่งที่ผิดพลาดมากอน (บัณฑิต, 2535)
2.1.2 ประโยชนของการวางแผนการใชที่ดิน คือ (1) เปนแนวทางในการใชที่ดิน

อยางมีประสิทธิภาพ และมีความเชื่อมั่นสูง (2) สามารถลดระดับความเสี่ยงในดานตาง ๆ ใหนอยลงมากที่สุด
(3) สามารถคาดคะเนปริมาณของผลผลิตการเกษตรไดลวงหนา เปนผลดีตอการจัดหาตลาดรองรับ
ตลอดจนอุตสาหกรรมการแปรรูปผลิตผลการเกษตร (4) สามารถเลือกระบบปลูกพืชตามลำดับ
ความสำคัญ และความเหมาะสมได (5) เปนขอมูลพื้นฐานในการสรางระบบเกษตรกรครบวงจร

(6) ทำใหการควบคุมโรคแมลงไดผล โดยเฉพาะอยางยิ่งในระดับกวาง (7) เปนประโยชนในการพิจารณา
สรางระบบสาธารณูปโภครวมทั้งจัดระบบชลประทาน และ (8) เปนแนวทางสำหรับหนวยงานของรัฐ
ใชในการวางแผนพัฒนาโครงการตาง ๆ กำหนดนโยบายการใชที่ดินในระดับรัฐและระดับทองถิ่น
2.1.3 ทำไมตองมีแผนการใชที่ดิน การที่ตองมีแผนการใชที่ดินเกิดจาก 2 สาเหตุดวยกัน คือ

1) ความตองการของมนุษย ความตองการพื้นฐานของมนุษย ไดแก อาหาร น้ำ พลังงาน
เสื้อผา และที่พักอาศัย สิ่งตาง ๆ เหลานี้พบวามาจากที่ดินทั้งนั้น ที่ดินเปนตัวจำกัดการใหสิ่งเหลานี้
ในขณะที่ประชากรและความตองการของมนุษยเพิ่มขึ้นทุก ๆ ป แตที่ดีที่เหมาะสมกับหายากเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ
ดังจะเห็นไดวาในปจจุบันความตองการใชที่ดินเพื่อการกสิกรรม ทุงหญาเลี้ยงสัตว ปาไม ที่อยูสำหรับสัตวปา

การทองเที่ยว และการพัฒนาชุมชน ฯลฯ มีมากกวาทรัพยากรที่ดินที่จะเปนประโยชนในแตละกิจกรรม
การวางแผนการใชที่ดินใหเหมาะสมและการเพิ่มประสิทธิภาพของที่ดิน จะเปนหนทางหนึ่ง
ในการตอบสนองความตองการพื้นฐานของมนุษยเพิ่มขึ้น
2) ความขัดแยงในการใชที่ดิน การใชที่ดินมีการเปลี่ยนแปลงเมื่อมนุษยมีความตองการใหม ๆ

เกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลงการใชที่ดิน หรือการใชที่ดินตางประเภทกับจะกอใหเกิดความขัดแยง
กับระหวางผูใชประโยชนจากที่ดินนั้นๆ ตัวอยาง เชน พื้นที่เดิมเคยเปนพื้นที่เกษตร เมื่อมนุษย
มีความตองการสรางโรงงานอุตสาหกรรม จะเปนอันตรายตอพืชที่ปลูก เชน น้ำเสีย เปนตน หรือเรามักพบวา

การใชพื้นที่ดานการเกษตรมักจะขัดแยงกับการใชพื้นที่ดานปาไม ความตองการใชพื้นที่เพื่อการเกษตร
ที่เพิ่มขึ้นเกษตรกรจะไปบุกรุกพื้นที่ปาไม ทำใหพื้นที่ปาไมลดลง
2.1.4 เปาหมายของการวางแผนการใชที่ดิน เปาหมายในที่นี้หมายถึง การใชที่ดิน
ที่ใหประโยชนมากที่สุด เปาหมายของการวางแผนจึงตองประกอบดวย 3 สิ่งดวยกันคือ
1) ประสิทธิภาพ ถาจะมองระยะยาว ๆ การใชที่ดินจะตองใหไดประโยชนสูงสุดและเปนที่

ยอมรับของสังคมเปาหมายอันหนึ่งของการพัฒนาคือ การเพิ่มประสิทธิภาพและผลผลิตจากการใชที่ดิน
ที่ดินไมจำเปนตองเหมือนกันทั้งหมด ที่ดินแหงนี้อาจจะเหมาะกับกิจกรรม ก. มากกวา กิจกรรม ข.
ที่ดินอีกแหงอาจจะเหมาะกับกิจกรรม ข. มากกวากิจกรรม ก. การจะตัดสินใจวาการใชที่ดินประเภทใด

เหมาะสมที่สุดสำหรับที่ดินบริเวณนั้น ใหพิจารณาจากประสิทธิภาพจากการใชที่ดิน ประสิทธิภาพ

กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน