Page 169 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจยาสูบ
P. 169
บทที่ 4
เขตการใชที่ดิน
การจัดท าเขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สามารถน าไปใช้เพื่อ
บูรณาการงานทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องเพื่อสนองนโยบายของรัฐบาลได้ เช่น โครงการโซนนิ่งภาคเกษตร
ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โครงการจัดท าแผนที่เกษตรเพื่อการบริหารจัดการเชิงรุก (Zoning by
Agri-Map) เป็นยุทธศาสตร์หนึ่งที่มุ่งเน้นการพัฒนาการเกษตร ตั้งแต่การผลิต การแปรรูป การตลาดแบบ
ครบวงจร การอารักขาพืช และเฝ้าระวังโรคแมลงศัตรูพืชที่ระบาด นอกจากนี้ยังสามารถน ามาพิจารณาจัดท า
ยุทธศาสตร์ในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต โดยการน าเทคโนโลยีต่างๆ มาช่วยเพิ่มผลผลิตต่อพื้นที่ และ
ยุทธศาสตร์การปรับเปลี่ยนการผลิตให้เหมาะสมสอดคล้องกับศักยภาพของพื้นที่ โดยเลือกกิจกรรมการ
เพาะปลูกที่เหมาะสมกับศักยภาพของพื้นที่ เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการบริโภคภายในประเทศ
รวมถึงการส่งออกและน าเข้ากับตลาดต่างประเทศอย่างเพียงพอ
ดังนั้น หากจะพิจารณาเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพืชยาสูบ ควรบูรณาการงานทุกภาคส่วน พร้อมทั้ง
เลือกกิจกรรมปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมสอดคล้องกับศักยภาพของพื้นที่ทดแทนการปลูกยาสูบ โดยการก าหนด
เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจยาสูบนี้ สามารถใช้เป็นแนวทางน าไปสู่การท าแผนในระดับต่างๆ น าไปสู่การ
บริหารจัดการพื้นที่ปลูกยาสูบอย่างมีประสิทธิภาพ แม้ว่ายาสูบจะเป็นพืชที่มีสารพิษและเป็นโทษต่อ
ร่างกาย แต่การปลูกพืชนี้สามารถสร้างรายได้ให้ครัวเรือนเกษตรกรค่อนข้างสูงกว่าการปลูกพืชอายุสั้นอื่นๆ
เนื่องจากมีการประกันราคาที่ค่อนข้างสูง มีการจ่ายเงินชดเชยเมื่อปรับลดโควตา และมีการจ่ายเงินชดเชย
ในกรณีพื้นที่ปลูกยาสูบได้รับความเสียหายจากภัยธรรมชาติ นอกจากนี้ การยาสูบแห่งประเทศไทยยังมีการ
ส่งเสริมการเพาะปลูกใบยาตามแนวทาง GAP เพื่อให้การผลิตใบยาของการยาสูบแห่งประเทศไทยเป็นไป
ตามคุณภาพที่ก าหนด และเป็นไปตามมาตรฐานที่ยอมรับของตลาดใบยาระดับสากล มีการพัฒนาความรู้
และให้ความช่วยเหลือในการเพาะปลูกใบยา เพื่อส่งเสริมการเพาะปลูกใบยาให้เป็นไปตามมาตรฐานและมี
คุณภาพตามที่ก าหนด อีกทั้งมีการจัดหาและรับซื้อใบยาสูบที่ชัดเจนตามเงื่อนไขในระเบียบข้อก าหนด และ
มีข้อตกลงที่ท าไว้กับชาวไร่ยาสูบ/ผู้บ่มอิสระอย่างตรงไปตรงมา
ปัจจุบัน รัฐมีการออกนโยบายในการเก็บภาษีใบยาเพิ่มขึ้น การยาสูบแห่งประเทศไทยจึงวางแผนเพื่อ
ลดโควตารับซื้อใบยาสูบในอนาคตลง และวางแผนเพื่อลดพื้นที่ปลูกยาสูบ โดยตั้งเป้าหมายในการลดพื้นที่
ปลูกยาสูบลงร้อยละ 50 ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงต้องมีการพัฒนาพื้นที่ปลูกยาสูบที่เหลืออยู่ให้มีผลิต
ภาพสูงสุด กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน จึงจัดท าโครงการเขตการใช้ที่ดินพืช
เศรษฐกิจยาสูบที่มุ่งเน้นการพัฒนาการเกษตรทั้งระบบขึ้น โดยมีหลักเกณฑ์ในการก าหนดเขตการใช้ที่ดิน
และรายละเอียดการก าหนดเขตการใช้ที่ดินพร้อมมาตรการด าเนินงานพัฒนาพืชเศรษฐกิจยาสูบ ดังนี้
4.1 หลักเกณฑ์ก าหนดเขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจ
4.1.1 หลักเกณฑ์การคัดเลือกพื้นที่เพื่อก าหนดเขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจยาสูบ
พื้นที่ปลูกยาสูบของประเทศไทย มีทั้งในเขตเกษตรกรรมและในเขตพื้นที่ป่าไม้ตามกฎหมาย
แต่หลักเกณฑ์ในการก าหนดเขตของกรมพัฒนาที่ดิน จะวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อก าหนดเขตการใช้ที่ดิน
พืชเศรษฐกิจยาสูบเฉพาะในเขตเกษตรกรรมนอกเขตป่าไม้ตามกฎหมายเท่านั้น จากข้อมูลของกรมพัฒนาที่ดิน
พบว่ามีพื้นที่ปลูกยาสูบทั้งประเทศ 231,047 ไร่ (กลุ่มวิเคราะห์สภาพการใช้ที่ดิน, 2561) โดยพื้นที่ดังกล่าว
เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจยาสูบ กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน
