Page 25 - การใช้ข้อมูลสำรวจระยะไกลเพื่อศึกษาความอุดมสมบูรณ์ของดินในพื้นที่เสี่ยง การเป็นดินกรดและดินเค็ม ภาคกลางของประเทศไทย

19

เป็นด่าง โดยทั่วไป แต่การวัดค่าความเป็นกรดเป็นด่างของดิน สามารถวัดในสารละลายได้หลายชนิด เช่น
วัดในน้ า ในสารละลายโปแตสเซียมคลอไรด์ ในสารละลายแคลเซียมคลอไรด์ หรือในสารละลายโซเดียม
ฟลูออไรด์ การเลือกวัดค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ในแต่ละชนิดของสารละลายแตกต่างกันขึ้นอยู่กับความ
ต้องการในการน าข้อมูลไปใช้ เพราะการใช้สารละลายต่างชนิดกัน จะเป็นตัวชี้บอกคุณสมบัติบางอย่างของ

ดินนั้น โดยทั่ว ๆ ไป เมื่อ ต้องการทราบเพียงว่าดินมี pH เป็นกรดหรือด่าง การวัดใช้วัดในน้ าในอัตราส่วน
ของดินต่อน้ าต่าง ๆ กัน ดินตั้งแต่อัตราส่วน 1:1 ;1:2 ;1:2.5 ;1:5 ผู้วัดจะเลือกใช้อัตราส่วนใดก็ได้ แต่มี
ข้อสังเกตว่าปริมาณสัดส่วนของน้ าที่ต่างกันจะมีผลต่อค่า pH ที่วัดได้ ในห้องปฏิบัติการวิเคราะห์ดิน
โดยทั่วไปมักใช้สัดส่วนของดินต่อน้ าเป็น 1:1 หรือ 1:2 โดยมีวิธีการดังนี้ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2553)

- การวัด pH ในน้ า อัตราสวน ดิน : น้ า = 1:1 (w/w)
ชั่งดิน 20 กรัม ใสในบีกเกอรพลาสติก. เติมน้ ากลั่น 20 มล. คนใหเขากันดวยแทงแก
วเปนระยะ ๆ ใหบอยครั้งในระยะ 30 นาทีแรก หลังจากนั้นตั้งทิ้งไวอีก 30 นาที จึงวัดค่าความเป็นกรด
เป็นด่าง ของดินในสวนที่เปนน้ าใสดวย pH meter หรือใชชอนตวงตักดินและตวงน้ าแทนการชั่งดิน

เพื่อวัดค่าความเป็นกรดเป็นด่าง (1:1, v/v) ก็ได
- การวัดค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ใน 1 M KCl อัตราสวน ดิน : น้ า = 1:1
ท าเชนเดียวกับการวัดคาค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ในน้ า แตใช M KCl แทนน้ ากลั่น

- การวัด pH ใน 0.01 M CaCl2 อัตราสวน ดิน: น้ า = 1:2
ชั่งดิน 20 กรัม ใสในบีกเกอรพลาสติก เติมสารละลาย 0.01 M CaCl2 40 มล. คนให
เขากันดวยแทงแกวเปนระยะ ๆ ใหบอยครั้งในระยะ 30 นาทีแรก หลังจากนั้นตั้งทิ้งไว นาที จึงวัด pH
ของดินในสวนที่เปนน้ าใส ดวย pH meter
ขอเสนอแนะ

- การวัดค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ของสารละลายดินดวย pH meter ตองค านึงถึง
สัดส่วนของดินตอน้ า การมีเกลือตางๆ ละลายอยูในสารละลายดิน
- ค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ของดิน เมื่อวัดในสารละลาย KCl และ CaCl2 จะมีค่า

น้อยกวาเมื่อวัดในน้ าในอัตราสวน 1:1
- CO2 ในอากาศมีผลกระทบตอการวัดค่าความเป็นกรดเป็นด่างของดินในน้ าได เพราะ
CO2 ในอากาศสามารถละลายในน้ า กรณีที่เปนงานที่ตองการความถูกตองมากเปนพิเศษ ตองปองกันดวย
การปด beaker ที่ใชผสมตัวอยางดินกับน้ าไวกอนการวัด

- กอนวัดคา pH ของสารละลายดิน จะตองเตรียมเครื่อง pH meter ใหพรอมที่จะ
ท างานเสียกอน โดยการวัด Standard buffer solution 7.0 และ 4.0 ปรับเครื่องอานคา pH เปน 7.0 และ 4.0
- ในกรณีที่ดินเปนดางสูง คือมี pH สูงกวา 7.5 ใหใชStandard buffer solution 7.0 และ 10.0
- เครื่อง pH meter ที่ใชงานเสร็จแล้ว ควร Stand by ไว้ ไม่ควรปิดเครื่องเลย และ

electrode ควรแช่อยู่ในสารละลายตามค าแนะน าของวิธีการใช้ electrode แต่ละยี่ห้อแต่ละรุ่น