Page 52 - land use change

42

ที่ต้องการ แหล่งของข้อมูลมาจากข้อมูลในอดีตและจัดเก็บจริงจากสนาม ได้แก่ แผนที่ประเภทต่าง ๆ
ที่ได้ท าไว้แล้ว ภาพถ่ายทางอากาศ ภาพถ่ายจากดาวเทียม เอกสาร ภาพ การจัดเก็บข้อมูลด้วยเครื่องวัด
พิกัดจากดาวเทียมในพื้นที่ และมีข้อมูลที่รายงานต่อเนื่อง ทุกช่วงเวลา เช่น ข้อมูลสภาพภูมิอากาศ
การรายงานต าแหน่งอุบัติเหตุและการจราจร การเดินทางขนส่งที่ติดเครื่องวัดพิกัดจากดาวเทียม เป็นต้น

1) องค์ประกอบของข้อมูลภูมิศาสตร์มีที่ส าคัญ 3 ส่วน ได้แก่
(1) ลักษณะทางกายภาพของสิ่งที่ศึกษา เช่น แม่น้ า นาข้าว ป่าไม้ โดยมีการ
บอกลักษณะต่าง ๆ ได้ เช่น ขนาด ชนิด และรายละเอียดอื่นที่จ าเป็น
(2) ต าแหน่งหรือพิกัดทางภูมิศาสตร์ของสิ่งที่ศึกษา

(3) เวลาที่เกิดขึ้นของสิ่งที่ศึกษา ปัจจุบันเวลามีส่วนส าคัญต่อการวิเคราะห์
เปรียบเทียบของสิ่งที่ศึกษานั้นประเภทของข้อมูล
2) ประเภทของข้อมูล ข้อมูลที่ได้รับการแปลงเข้าสู่ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial data) และข้อมูลเชิงลักษณะ (Attribute data)

(1) ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial data) คือ ข้อมูลที่แสดงลักษณะทางกายภาพของ
สิ่งต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่บนโลก โดยสามารถถ่ายทอดออกมาในรูปแบบการแสดงผลบนแผนที่ ได้จาก
การวิเคราะห์ในลักษณะของสัญลักษณ์ อันประกอบด้วย จุด เส้น และพื้นที่ ซึ่งข้อมูลพื้นที่ดังกล่าว

ต้องสามารถอ้างอิงกับค่าพิกัดทางภูมิศาสตร์ได้ ข้อมูลเชิงพื้นที่ในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
ยังสามารถจ าแนกออกได้เป็น 2 แบบย่อย ดังต่อไปนี้
(1.1) ข้อมูลแบบแรสเตอร์ (Raster) เป็นข้อมูลที่เกิดจากการกราดภาพ (Scan)
แผนที่ชนิดต่าง ๆ ภาพถ่ายจากดาวเทียม ภาพถ่ายทางอากาศ เมื่อขยายภาพจนเห็นโครงสร้างของภาพ
เป็นช่องสี่เหลี่ยม ที่เรียกว่า จุดภาพ หรือ กริดเซลล์ (Grid cell) เรียงต่อเนื่องกันเป็นแนวราบและ

แนวดิ่ง ซึ่งจุดภาพที่เรียงตัวตามแนวราบและแนวดิ่งคือ ลักษณะของข้อมูลแบบแรสเตอร์ ทั้งนี้แต่ละ
จุดภาพมีค่าได้ 1 ค่าที่อาจเหมือนหรือแตกต่างกันได้ และสามารถน ามาใช้ในการจัดกลุ่มจ าแนกวัตถุ
ที่ปรากฏบนภาพ เช่น แนวของถนนคอนกรีตกับถนนลูกรัง จ าแนกตามค่าจุดภาพที่ไม่เท่ากัน

(1.2) เวกเตอร์ (Vector) ข้อมูลแบบเวกเตอร์เป็นข้อมูลที่สร้างขึ้นโดยการ
อ้างอิงกับข้อมูลแบบแรสเตอร์ หรือเป็นข้อมูลที่ได้จากระบบเครื่องวัดพิกัดจากดาวเทียมหรือจากการ
สร้างขึ้นมา เพื่อใช้เป็นตัวแทนของสิ่งที่ปรากฏอยู่บนพื้นที่จริง โดยแสดงในรูปแบบของจุดเส้น และ
พื้นที่ จะมีมาตราส่วนเป็นตัวก าหนดขนาด เช่น ถ้ามาตราส่วน 1:50,000 แนวถนนมองเห็นเป็นเส้น แต่ถ้า

มาตราส่วน 1:1,000 แนวถนนนั้นสามารถแสดงเป็นพื้นที่ถนนหรือช่องจราจรได้ ซึ่งในทางคณิตศาสตร์
คุณสมบัติของเวกเตอร์ ต้องประกอบด้วย จุดเริ่มต้น ขนาด และทิศทาง
(2) ข้อมูลเชิงลักษณะ (Attribute data) คือ ข้อมูลที่บอกถึงรายละเอียดเกี่ยวกับ
สิ่งต่าง ๆ ในพื้นที่ เช่น ประเภทของหิน ชนิดของดิน ระบบการระบายน้ า ชนิดของแหล่งน้ า ลักษณะ

ของป่า เส้นทางคมนาคม จ านวนประชากรในเขตการปกครอง วัฒนธรรม และวิถีชีวิตความเป็นอยู่
3.2.4 กระบวนการวิเคราะห์ เป็นส่วนส าคัญของระบบงานสารสนเทศภูมิศาสตร์ โดยกระบวนการ
วิเคราะห์สามารถน าข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงลักษณะมารวมเข้าด้วยกัน ด้วยการผนวกชั้นข้อมูล
(Data layer) เช่น การน าแผนที่ดินมาซ้อนทับกับแผนที่ธรณีวิทยา และชั้นความสูงที่แปลงค่าเป็น

ความลาดชัน เมื่อน ามารวมกันท าให้ทราบว่าดินบริเวณที่ศึกษานั้นอยู่บนชั้นหินอะไร สภาพความ