Page 51 - land use change
P. 51
41
3.2 ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ (Geographic Information Systems: GIS)
ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data)
โดยข้อมูลลักษณะต่าง ๆ ในพื้นที่ที่ท าการศึกษา จะถูกน ามาจัดให้อยู่ในรูปแบบที่มีความสัมพันธ์
เชื่อมโยงกันและกัน ซึ่งจะขึ้นอยู่กับชนิดและรายละเอียดของข้อมูลนั้น ๆ เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
ตามต้องการ ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์จะอ้างอิงจากระบบพิกัดภูมิศาสตร์ขององค์ประกอบข้อมูล
เชิงพื้นที่ของพื้นผิวโลก (Graphic หรือ Feature) ภูมิประเทศ (Features) อาจจะถูกแบ่งออก
เป็นหลายชั้นข้อมูล (Layers) ที่จัดเก็บข้อมูลเชิงคุณลักษณะ (Attribute data) ที่บรรยายถึงรูปร่าง
ลักษณะของข้อมูลเชิงพื้นที่บนแผนที่ ข้อมูลเชิงคุณลักษณะเหล่านี้จะจัดเก็บในรูปแบบฐานข้อมูล
ซึ่งจะแยกออกจากข้อมูลเชิงพื้นที่ แต่ยังคงมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันและสามารถตรวจสอบข้อมูล
ได้ทั้งข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงคุณลักษณะในเวลาเดียวกัน (สิริพร, 2546) องค์ประกอบของ
ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ มีองค์ประกอบที่ส าคัญรวม 5 ประการ คือ 1. ฮาร์ดแวร์ (Hardware)
2. ซอฟต์แวร์ (Software) 3. ข้อมูล (Data) 4. กระบวนการวิเคราะห์ (Application procedure)
5. บุคลากร (Peopleware) โดยมีรายละเอียด ดังต่อไปนี้
3.2.1 ฮาร์ดแวร์ หมายถึง เครื่องคอมพิวเตอร์ และหรือส่วนเชื่อมต่อ ซึ่งท าหน้าที่หลัก
2 ประการ คือ การน าเข้าข้อมูล (Data Input) และ การแสดงผลลัพธ์ (Data Output) ที่ได้จากการ
วิเคราะห์ ตามวัตถุประสงค์ที่วางไว้ ฮาร์ดแวร์ ที่ใช้เพื่อการน าเข้าสู่ข้อมูลที่ส าคัญ ได้แก่ เครื่องกราดภาพ
(Scanner) เครื่องดิจิไทซ์ (Digitizer) หรือเครื่องอ่านพิกัด และแป้นพิมพ์คอมพิวเตอร์ (Keyboard)
ส่วนฮาร์ดแวร์ที่ใช้ในการแสดงผลลัพธ์ที่ส าคัญ ได้แก่ เครื่องพิมพ์ (Printer) เครื่องวาด (Plotter) และ
สื่อส าหรับจัดเก็บหรือบันทึกข้อมูลเชิงเลข (Digital Data) เช่น ฮาร์ดดิสก์ (Hard Disk) ซึ่งมีทั้งแบบที่
ใช้ภายในและภายนอกคอมพิวเตอร์ และซีดีรอม (CD-ROM) หรือดีวีดีรอม (DVD-ROM)
3.2.2 ซอฟต์แวร์ หมายถึง ชุดค าสั่งที่อยู่ในเครื่องคอมพิวเตอร์ ซึ่งท าหน้าที่ออกค าสั่งเพื่อ
จัดการควบคุมการประมวลผลของคอมพิวเตอร์ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ
1) ซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการ (Operating Software) ท าหน้าที่ควบคุมการท างาน
ของระบบคอมพิวเตอร์ โดยที่เครื่องคอมพิวเตอร์แต่ละชนิดหรือแต่ละกลุ่ม จะใช้ระบบปฏิบัติการ
ที่แตกต่างกัน ระบบปฏิบัติการวินโดวส์ (Windows) ระบบปฏิบัติการยูนิกซ์ (Unix) หรือระบบ
ปฏิบัติการลินุกซ์ (Linux)
2) ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (Application Software) เป็นซอฟต์แวร์ที่พัฒนาขึ้นมา เพื่อให้
ควบคุมการท างานด้านการประยุกต์เฉพาะเรื่อง เช่น ซอฟต์แวร์การวิเคราะห์ทางสถิติ (Statistical
Package for Social Science: SPSS) ซอฟต์แวร์การวิเคราะห์ข้อมูลจากระยะไกล (Remote
Sensing Software) และซอฟต์แวร์การวิเคราะห์ข้อมูลระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS Software)
ปัจจุบันมีซอฟต์แวร์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ที่ใช้ในประเทศไทยหลายชนิด เช่น อาร์กอินโฟ (ArcInfo)
อาร์กวิว (ArcView) แมปอินโฟ (MapInfo) อิลวิส (ILWIS) และอินเทอร์กราฟ (Intergraph) ซึ่งเป็น
ซอฟต์แวร์ที่มีลิขสิทธิ์ พัฒนาขึ้นมาโดยบริษัทที่มีความช านาญด้านซอฟต์แวร์โดยเฉพาะ
3.2.3 ข้อมูล เป็นองค์ประกอบที่มีความส าคัญมากในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
โดยข้อมูลเหล่านี้ได้รับการรวบรวม จัดเก็บ ปรับปรุง แก้ไข และจัดการไว้ในฐานข้อมูล เพื่อให้พร้อม
ที่จะน ามาใช้ในการวิเคราะห์ หรือท าแบบจ าลองต่าง ๆ โดยจัดเก็บอย่างเป็นระบบตามวัตถุประสงค์
