Page 79 - Cost-Benefit Analysis of agricultural waste management methods
P. 79
4.3.3.1 ข4าว
การจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรจากการปลูกขDาวในงานวิจัยนี้ขอแบIงออกเป\นสองประเภทใหญI
ตามลักษณะพื้นที่การปลูกคือ การปลูกขDาวบนพื้นที่สูง และการปลูกขDาวบนพื้นที่ราบต่ำ โดยการปลูกขDาวบน
พื้นที่สูงหรือขDาวไรI โดยทั่วไปเกษตรกรจะใชDวิธีการเผาเพื่อเตรียมพื้นที่สำหรับฤดูกาลตIอไปเนื่องจากขDอจำกัด
ทางภูมิศาสตร1 ไมIวIาจะเป\นคนเมืองหรือคนชาติพันธุ1 ก็ใชDวิธีการจัดการเชIนเดียวกัน จะมีความแตกตIางอยูIบDาง
ตรงที่หากเป\นขDาวไรIหมุนเวียน เมื่อเก็บเกี่ยวแลDวจะมีการทิ้งพื้นที่ไวD (ไรIเหลIา) เพื่อใหDธาตุอาหารในดินเกิด
การฟนตัวประมาณ 3-7 ปT แตกตIางกันไปตามพื้นที่ จะเห็นไดDวIาหลังจากการเก็บเกี่ยวขDาว เศษวัสดุเหลือใชD
ทางการเกษตรจะถูกทิ้งใหDเป\นอินทรีย1วัตถุในดินตามระยะเวลาการหมุนเวียนพื้นที่ตIอไปจนกวIาจะมีการเผา
เพื่อเตรียมแปลง
สIวนการจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรในพื้นที่ราบโดยทั่วไปขึ้นอยูIกับวิธีการเก็บเกี่ยวและ
เทคโนโลยีที่ใชDในการเก็บเกี่ยวขDาว พืชหรือรอบการปลูกในฤดูกาลถัดไป โดยหากใชDรถดูดในการเก็บเกี่ยวเศษ
วัสดุเหลือใชDทางการเกษตรจะถูกยIอยใหDเป\นชิ้นเล็กๆในแปลงเพื่อไถกลบตIอไป ยกเวDนหากมีการปลูกพืชอื่น
ตIอจากขDาวก็จะมีการเตรียมแปลงแตกตIางกันไป เชIน หากปลูกขDาวโพดก็จะมีการเผาเพื่อเตรียมพื้นที่ปลูกโดย
เชื่อวIาการเผาชIวยในการฆIาเชื้อโรคและแมลงศัตรูพืช แตIหากเป\นการปลูกหอมแดงหรือกระเทียมก็จะไถกลบ
เพื่อเตรียมยกแปลงปลูกตIอไป
หรือในภาคกลางที่อยูIในเขตชลประทานสามารถปลูกพืชหมุนเวียน หรือปลูกขDาวไดDหลายรอบตIอปT
เกษตรกรจะใหDการจัดการพื้นที่ดDวยการเผาเป\นหลัก เนื่องจากความกดดันทางเศรษฐกิจทำใหDเกษตรกรไมI
สามารถที่จะพักแปลงไถกลบไดD โดยเฉพาะเกษตรกรที่ตDองเชIาพื้นที่ในการทำการเกษตรจำเป\นที่ตDองเพาะปลูก
เพื่อมีรายไดDตIอเนื่อง
สำหรับเกษตรกรรายยIอยที่ปลูกขDาวอินทรีย1จะไมIมีการเผาในพื้นที่เลย แตIจะนำเศษวัสดุที่เหลือจาก
การเก็บเกี่ยวขDาวมาทำปุยหมักตIอไปไมIวIาจะอยูI ในภูมิภาคใดก็ตาม หรือสIงขายเพื่อเป\นเชื้อเพลิงตIอไป
4.3.3.2 ข4าวโพดเลี้ยงสัตวH
เศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรจากขDาวโพด อาทิ เปลือกขDาวโพด และซังขDาวโพด สIวนมากจะเหลือ
กองและเผาทิ้ง ณ จุดรับซื้อที่มิใชIแปลงขDาวโพดของเกษตรกรรายยIอยแตIอยIางไร ในปจจุบันเศษวัสดุเหลือใชD
ทางการเกษตรจากขDาวโพดสามารถนำไปขายตIอไดDและสรDางมูลคIาใหDกับลานรับซื้อ โดยลานรับซื้อขDาวโพดจะ
จDางแรงงานมาดูแลกองวัสดุทางการเกษตรไมIใหDเกิดการไหมDจากเหตุอื่น ๆ ทั้งนี้ในการขายจะมีทั้งการขายแบบ
เหมาทั้งกอง (ภาพที่ 16) หรือ การอัดกDอน (ภาพที่ 17) โดยจะมีความแตกตIางกันตามพื้นที่ ในบางพื้นที่ เชIน
พื้นที่หมูI 6 ตำบลวังแกDว อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง จะมีการประมูลขายเศษใบขDาวโพดและซังขDาวโพดจาก
การโมIรวมกันโดยไมIมีการอัดแตIอยIางใด แตIใชDการเป^ดประมูลเป\นรอบปT (ราคาขายประมาณ 50,000-75,000
บาท ในชIวง พ.ศ.2563-2564) ทั้งนี้เป\นที่นIาสนใจวIาเงินที่ไดDจากการประมูลขายเศษวัสดุเหลือใชDทาง
การเกษตรเหลIานี้จะนำไปใชDจIายสำหรับชุมชน อาทิ เป\นทุนการศึกษาใหDกับนักเรียน บำรุงวัดและใชDเพื่อ
ประโยชน1ทางการเกษตรของชุมชนซึ่งดำเนินการโดยกรรมการหมูIบDาน ทั้งนี้ในสIวนของพื้นที่อื่น ๆ ในจังหวัด
75
