Page 75 - Cost-Benefit Analysis of agricultural waste management methods
P. 75
นั่นคือ วิธีการเผาทำลายวัสดุเหลือใชDทางการเกษตร ซึ่งสรDางผลกระทบทั้งทางกายภาพที่มีตIอดิน และสรDาง
ผลกระทบดDานสิ่งแวดลDอมอีกดDวย
สำหรับในสIวนของประเทศไทยนั้น รูปแบบการจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตร โดยเฉพาะพืช
เศรษฐกิจ สIวนใหญIอยูIในรูปแบบ (1) การเผาในที่โลIง (Open burning) (2) การไถกลบ (Plowing) (3) ปุย
หมัก (Compost) และ (4) ชีวมวล (Bio-mass) โดยวิธีการที่ (2) (3) และ (4) เป\นวิธีการที่รัฐบาลสIงเสริมเพื่อ
แกDไขปญหาสิ่งแวดลDอมที่เกิดจากวิธีการจัดการแบบการเผาในที่โลIง (กระทรวงเกษตรและสหกรณ1, 2563)
ในปจจุบันการเผาวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรในพื้นที่โลIง (Open burning) ยังคงเป\นปญหาตIอเนื่อง
ยาวนาน และเกิดขึ้นซ้ำซากที่ยังหาแนวทางการจัดการใหDหมดไปไดDยาก โดยเฉพาะพื้นที่ภาคเหนือ 14 จังหวัด
ในชIวงหนDาแลDง ตั้งแตIเดือนมกราคม - เมษายนของทุกปT มักพบการเพิ่มสูงขึ้นของฝุนละอองในพื้นที่ภาคเหนือ
ของประเทศไทย เนื่องจากความแหDงแลDง ประกอบกับเกษตรกรจะทำการเผาเศษวัสดุเพื่อเตรียมพื้นที่
เพาะปลูก สภาวะอากาศที่แหDงและนิ่ง ภูมิประเทศบางแหIงเป\นแอIงกระทะ ทำใหDฝุนละอองไมIแพรIกระจาย
และแขวนลอยอยูIในชั้นบรรยากาศไดDนาน จากขDอมูลการใชDประโยชน1ที่ดินใน 14 จังหวัดภาคเหนือ ปT 2561
พบพื้นที่ปลูกขDาวและขDาวโพดคิดเป\นรDอยละ 38 และรDอยละ 34 ของพื้นที่การเกษตรในภาคเหนือตามลำดับ
ซึ่งเกษตรกรจะเผาเพื่อเตรียมพื้นที่เพาะปลูกและกำจัดเศษวัสดุเชIนเดียวกับการเกษตรในพื้นที่ปา นอกจากนี้
จากขDอมูลสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค1การมหาชน) ที่ไดDมีการติดตามตรวจสอบ
สถานการณ1ไฟปาในพื้นที่ประเทศไทยจากดาวเทียม TERRA และ AQUA ระบบ MODIS ระหวIางวันที่ 1
มกราคม - 31 พฤษภาคม 2561 พบวIา มีจุดความรDอนสะสม (Hotspot) จำนวน 14,565 จุด โดยสIวนใหญI
เกิดจุดความรDอนสะสมในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 5,085 จุด และพบสูงสุดในเดือนมีนาคม โดย
เมื่อวิเคราะห1แยกตามการใชDประโยชน1ที่ดิน พบจุดความรDอนสะสมสูงสุดในพื้นที่เกษตร รDอยละ 50 รองลงมา
เป\นพื้นที่ สปก.รDอยละ 19 พื้นที่ชุมชน รDอยละ 11 พื้นที่ปาสงวนแหIงชาติรDอยละ 10 พื้นที่ปาอนุรักษ1รDอยละ
8 และพื้นที่ริมทางหลวง (50 เมตร) รDอยละ 2 ตามลำดับ (Gistda, 2563)
อยIางไรก็ตาม การจัดการวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรของไทยในชIวงเวลาที่ผIานมาสามารถจำแนก
ออกเป\น 2 กลุIมหลัก ๆ ไดDแกI การพยายามหาวิธีการจัดการวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรเพื่อหลีกเลี่ยงการกำจัด
อยIางผิดวิธี และผลกระทบจากการกำจัดวัสดุเหลือใชDอยIางไมIเหมาะสม
4.3.1 การใช4ประโยชนHจากวัสดุเหลือใช4ทางการเกษตร
ในชIวงทศวรรษที่ผIานมา การพัฒนาแนวทางในการจัดการวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรเพื่อเป\นพลังงาน
ไดDรับความสนใจเป\นอยIางมาก เนื่องจากการนำวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรไปแปรรูปเพื่อเป\นพลังงานทดแทน
(Alternative energy) นั้นไมIเพียงแตIเป\นการนำวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรมาใชDประโยชน1แตIยังนำมาซึ่ง
ผลประโยชน1ทางเศรษฐกิจอีกดDวย ในประเทศสหราชอาณาจักร มีการจัดทำแผนที่พื้นที่ฟาร1มเลี้ยงสัตว1 เพื่อ
ประเมินศักยภาพในการนำมูลสัตว1มาผลิตเป\นพลังงานชีวภาพ โดยใชDระบบบำบัดโดยไมIใชDอากาศ
(Centralized anaerobic digestion: AD) และวิธีการเผาไหมDโดยตรง (Dagnall et al.,2000) นอกจากนี้
หลายประเทศในทวีปยุโรปมีการนำฟางขDาวสาลีและฝกขDาวโพดไปใชDเป\นวัตถุดิบ (Feedstock) เพื่อผลิต
71
