Page 16 - Mae Klong Basin

2-2

โดยทั่ว ๆ ไปแลวการวางแผนการใชที่ดินที่จะใชทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยูอยางจำกัดใหเกิดประโยชน

มากที่สุดมีจุดมุงหมายดังนี้ (1) ประเมินความตองการในปจจุบันและอนาคต และกำหนดรูปแบบ
การประเมินความเหมาะสมของที่ดินที่จะสนองตอความตองการ (2) แยกแยะหรือแจกแจงขอขัดแยง
ระหวางการใชที่ดินตางประเภทกัน (3) วิเคราะหหาทางเลือกการใชที่ดินที่คงทนถาวร ทางเลือกเหลานี้

จะตองเปนทางเลือกที่ (4) ดีที่สุดที่ตรงกับความตองการของทองถิ่นนั้น ๆ (5) วางแผนใหสามารถเกิด
ความตองการเปลี่ยนแปลงการใชที่ดิน และ (6) เรียนรูจากสิ่งที่ผิดพลาดมากอน (บัณฑิต, 2535)
2.1.2 ประโยชนของการวางแผนการใชที่ดิน คือ (1) เปนแนวทางในการใชที่ดิน
อยางมีประสิทธิภาพ และมีความเชื่อมั่นสูง (2) สามารถลดระดับความเสี่ยงในดานตาง ๆ ใหนอยลงมากที่สุด

(3) สามารถคาดคะเนปริมาณของผลผลิตการเกษตรไดลวงหนา เปนผลดีตอการจัดหาตลาดรองรับ
ตลอดจนอุตสาหกรรมการแปรรูปผลิตผลการเกษตร (4) สามารถเลือกระบบปลูกพืชตามลำดับ
ความสำคัญ และความเหมาะสมได (5) เปนขอมูลพื้นฐานในการสรางระบบเกษตรกรครบวงจร
(6) ทำใหการควบคุมโรคแมลงไดผล โดยเฉพาะอยางยิ่งในระดับกวาง (7) เปนประโยชนในการพิจารณา

สรางระบบสาธารณูปโภครวมทั้งจัดระบบชลประทาน และ (8) เปนแนวทางสำหรับหนวยงานของรัฐ
ใชในการวางแผนพัฒนาโครงการตาง ๆ กำหนดนโยบายการใชที่ดินในระดับรัฐและระดับทองถิ่น
2.1.3 ทำไมตองมีแผนการใชที่ดิน การที่ตองมีแผนการใชที่ดินเกิดจาก 2 สาเหตุดวยกัน คือ
1) ความตองการของมนุษย ความตองการพื้นฐานของมนุษย ไดแก อาหาร น้ำ พลังงาน

เสื้อผา และที่พักอาศัย สิ่งตาง ๆ เหลานี้พบวามาจากที่ดินทั้งนั้น ที่ดินเปนตัวจำกัดการใหสิ่งเหลานี้
ในขณะที่ประชากรและความตองการของมนุษยเพิ่มขึ้นทุกๆ ป แตที่ดีที่เหมาะสมกับหายากเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ
ดังจะเห็นไดวาในปจจุบันความตองการใชที่ดินเพื่อการกสิกรรม ทุงหญาเลี้ยงสัตว ปาไม ที่อยูสำหรับ
สัตวปา การทองเที่ยว และการพัฒนาชุมชน ฯลฯ มีมากกวาทรัพยากรที่ดินที่จะเปนประโยชนในแตละ

กิจกรรมการวางแผนการใชที่ดินใหเหมาะสมและการเพิ่มประสิทธิภาพของที่ดิน จะเปนหนทางหนึ่งใน
การตอบสนองความตองการพื้นฐานของมนุษยเพิ่มขึ้น
2) ความขัดแยงในการใชที่ดิน การใชที่ดินมีการเปลี่ยนแปลงเมื่อมนุษยมีความตองการใหม ๆ
เกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลงการใชที่ดิน หรือการใชที่ดินตางประเภทกับจะกอใหเกิดความขัดแยงกับ

ระหวางผูใชประโยชนจากที่ดินนั้น ๆ ตัวอยาง เชน พื้นที่เดิมเคยเปนพื้นที่เกษตร เมื่อมนุษยมีความตองการ
สรางโรงงานอุตสาหกรรม จะเปนอันตรายตอพืชที่ปลูก เชน น้ำเสีย เปนตน หรือเรามักพบวา การใชพื้นที่
ดานการเกษตรมักจะขัดแยงกับการใชพื้นที่ดานปาไม ความตองการใชพื้นที่เพื่อการเกษตรที่เพิ่มขึ้น

เกษตรกรจะไปบุกรุกพื้นที่ปาไม ทำใหพื้นที่ปาไมลดลง
2.1.4 เปาหมายของการวางแผนการใชที่ดิน เปาหมายในที่นี้หมายถึง การใชที่ดินที่ให
ประโยชนมากที่สุด เปาหมายของการวางแผนจึงตองประกอบดวย 3 สิ่งดวยกันคือ
1) ประสิทธิภาพ ถาจะมองระยะยาว ๆ การใชที่ดินจะตองใหไดประโยชนสูงสุดและเปนที่
ยอมรับของสังคมเปาหมายอันหนึ่งของการพัฒนาคือ การเพิ่มประสิทธิภาพและผลผลิตจากการใชที่ดิน

ที่ดินไมจำเปนตองเหมือนกันทั้งหมด ที่ดินแหงนี้อาจจะเหมาะกับกิจกรรม ก. มากกวา กิจกรรม ข.
ที่ดินอีกแหงอาจจะเหมาะกับกิจกรรม ข. มากกวากิจกรรม ก. การจะตัดสินใจวาการใชที่ดินประเภทใด
เหมาะสมที่สุดสำหรับที่ดินบริเวณนั้น ใหพิจารณาจากประสิทธิภาพจากการใชที่ดิน ประสิทธิภาพที่

เหมาะสมที่สุด คือ ไดประโยชนสูงสุดแตลงทุนนอยที่สุด ถึงแมวาการใชประโยชนที่ดินเสนอแนะจะมี

กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน