Page 207 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจยาสูบ

ผก-3

ภาคผนวก ก-1 พฤกษศาสตร์ทั่วไป

ราก ยาสูบขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด มีระบบรากแก้ว (tap root system) แต่ในการปลูกยาสูบจะมี
การเพาะและย้ายต้นกล้า ซึ่งจะท าให้รากแก้วขาด ต้นยาสูบที่เจริญต่อมาจึงมีรากที่มีการเจริญเป็นแบบรากฝอย

โดยสามารถแผ่ไปได้ถึง 120 เซนติเมตรจากโคนต้น แต่ในสภาพการปลูกที่มีหน้าดินชื้น หรือไถตลอด
จนมีการระบายน้ าไม่เหมาะสม จะมีการเจริญของรากน้อย
ล าต้น เป็นไม้เนื้ออ่อน ต้นอวบ และตั้งตรง ล าต้นประกอบด้วยข้อและปล้องที่ไม่มีการแตกกิ่งก้าน แต่มี
หน่อที่เจริญในช่วงหลังของการเจริญเติบโต ส่วนโคนของล าต้นมีลักษณะเป็นไม้เนื้อแข็ง ล าต้นปกคลุมด้วยขนอ่อน

(glandular hair หรือ trichome ) จ านวนมาก โดยทั่วไปล าต้นมีความสูง 1-3 เมตร ขึ้นกับประเภทและพันธุ์ มี
เส้นผ่าศูนย์กลาง 2.5-6 เซนติเมตร
ใบ เป็นใบเดี่ยว มีขนาดใหญ่มากเมื่อเทียบกับล าต้น มีความยาวประมาณ 2 เท่าของความกว้าง
ใบมีความยาว 5-75 เซนติเมตร ขอบใบเรียบ ส่วนมากไม่มีก้านใบ ระหว่างมุมใบกับล าต้นจะพบตา ซึ่งเมื่อ

เด็ดยอดหรือออกดอกก็จะเจริญเป็นหน่อ ใบยาสูบส่วนล่างมีความกว้างมากกว่าและปลายใบมีความแหลมน้อยกว่าใบ
ส่วนบน ใบจัดเรียงแบบเวียนรอบล าต้น พบทั้งการเวียนทั้งแบบตามและทวนเข็มนาฬิกา โดยส่วนมากเป็น
การเวียนแบบตามเข็มนาฬิกา แต่ละต้นมีจ านวนใบทั้งหมด 20-30 ใบ
ดอก ยาสูบมีช่อดอกแบบ panicle เจริญที่ปลายยอด เป็นพืชผสมตัวเอง ดอกเป็นแบบสมบูรณ์เพศ รูปร่าง

แบบแตรปากกว้าง มีเกสรตัวผู้ 5 อัน โดยส่วนของอับละอองเกสร 2 คู่ อยู่ในระดับเดียวกับกลีบดอกและส่วน
รองรับละอองเกสรของเกสรเพศเมีย ส่วนอับละอองเกสรอันที่ 5 จะอยู่ต่ าลงมา ยาสูบมีลักษณะ
การผสมเป็นแบบผสมตัวเอง มีการผสมข้ามเพียงเพียง 4 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น โดยมีนก แมลง หรือลมเป็นพาหะ

ผลและเมล็ด ผลเป็นแบบ capsule โดยแบ่งเป็น 2 locule ที่มีเมล็ดจ านวนมาก ในแต่ละดอก
อาจมีจ านวนเมล็ด 2,000-8,000 เมล็ด เมล็ดยาสูบ 1 กรัมมีจ านวน 10,000-12,000 เมล็ด
การจ าแนกชนิดยาสูบ สามารถท าได้โดยใช้วิธีการบ่มใบยา ดังนี้
1. ยาสูบบ่มด้วยไอร้อน (flue-cured) เป็นยาสูบที่บ่มโดยอาศัยความร้อนจากไอร้อนที่ผ่านไป
ตามท่อ เพื่อป้องกันไม่ให้ใบถูกควันไฟโดยตรง ยาสูบชนิดนี้ที่ปลูกในประเทศไทยคือ ยาสูบเวอร์ยิเนีย

2. ยาสูบบ่มด้วยอากาศ (light air-cured) เป็นยาสูบที่บ่มโดยการตากไว้ในโรงบ่มที่มีอากาศ
ถ่ายเทดี ยาสูบชนิดนี้ทีปลูกในปะเทศไทยคือ ยาสูบเบอร์เลย์
3. ยาสูบบ่มด้วยแสงแดด (sun-cured) เป็นยาสูบที่บ่มโดยการตากแดดหรือผึ่งลม ยาสูบที่มีการบ่ม

ประเภทนี้ในประเทศไทย คือ ยาสูบเตอร์กิช (Aromatic tobacco และ Oriental tobacco) และยาสูบพื้นเมือง
พันธุ์ พันธุ์ยาสูบที่แนะน าให้ปลูกมีดังนี้
1. ยาสูบเวอร์ยิเนีย จากการทดลองของสถานียาสูบแม่โจ้ พบว่ามีพันธุ์ที่มีลักษณะเหมาะสม
ยาปีและยาฝน ใช้พันธุ์ Coker 347 และ Coker 411 ส่วนยาทา ใช้พันธุ์ Coker 187 Hicks

2. ยาสูบเบอร์เลย์ ที่ใช้ปลูกได้แก่ Ky 14, Ky 17, Burley 21 และ Burley 37
3. ยาสูบเตอร์กิช ที่ให้ใบยาที่มีคุณภาพดีในประเทศไทย คือ พันธุ์แซมซูน (Samsun) ซึ่งมีใบ
ขนาดเล็ก ยาว 5-20 เซนติเมตร กว้าง 3-10 เซนติเมตร ใบเป็นรูปหัวใจ หูใบเล็ก เนื้อบาง นุ่ม พรุน และ

เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจยาสูบ กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน