Page 31 - mize
P. 31
บทที่ 3
การวิเคราะห์เพื่อก าหนดเขตการใช้ที่ดิน
3.1 การประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพ
การประเมินคุณภาพที่ดิน (qualitative land evaluations) เป็นการพิจารณาศักยภาพของหน่วยทรัพยากร
ที่ดินต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ ในระดับการจัดการที่แตกต่างกัน การประเมินคุณภาพที่ดิน
ในหลักการของ FAO framework สามารถท าได้ 2 รูปแบบ
รูปแบบแรก การประเมินทางด้านคุณภาพหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เป็นการประเมิน
เชิงกายภาพว่าที่ดินนั้นๆ เหมาะสมมากหรือน้อยเพียงใดต่อการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ
รูปแบบที่สอง การประเมินทางด้านปริมาณหรือด้านเศรษฐกิจ ซึ่งจะให้ค่าตอบแทนในรูป
ผลผลิตที่ได้รับ จ านวนเงินในการลงทุน และจ านวนเงินจากผลตอบแทนที่ได้รับ
ในที่นี้กล่าวถึงเฉพาะการประเมินคุณภาพที่ดินด้านกายภาพเท่านั้น ซึ่งการประเมินคุณภาพที่ดิน
ด้านกายภาพ จะน าประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดิน (Land Utilization Type: LUT) มาประเมิน
ว่าคุณภาพที่ดินของแต่ละหน่วยที่ดิน (Land Unit: LU) เหมาะสมต่อประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดิน
รูปแบบใดบ้าง
3.1.1 คุณภาพที่ดิน (Land Quality: LQ) คือ สมบัติของหน่วยที่ดินที่มีอิทธิพลต่อการ
เจริญเติบโตและผลผลิตของพืช คุณภาพที่ดินอาจประกอบด้วยคุณลักษณะที่ดิน (land characteristic)
ตัวเดียวหรือหลายตัวก็ได้ เช่น ความเป็นประโยชน์ของออกซิเจนต่อรากพืช มีคุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน
ตัวเดียว คือ สภาพการระบายน้ าของดิน ส่วนความจุในการดูดยึดธาตุอาหาร มีคุณลักษณะที่ดินที่เป็น
ตัวแทนสองตัว คือ ความจุในการแลกเปลี่ยนประจุบวก (Cation Exchange Capacity: CEC) และ
ความอิ่มตัวด้วยประจุบวกที่เป็นด่าง (Base Saturation: BS)
1) คุณภาพที่ดินที่น ามาประเมินส าหรับการปลูกพืชข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ฤดูแล้ง ได้แก่
- ความเป็นประโยชน์ของออกซิเจนต่อรากพืช (oxygen availability to root: o)
คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่ สภาพการระบายน้ าของดิน
- ความจุในการดูดยึดธาตุอาหาร (nutrient retention capacity: n) คุณลักษณะ
ที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่ ความจุในการแลกเปลี่ยนประจุบวก (CEC) และความอิ่มตัวด้วยประจุบวก
ที่เป็นด่าง (BS)
- สภาวะการหยั่งลึกของราก (rooting condition: r) คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน
ได้แก่ ความลึกของดิน ความลึกของระดับน้ าใต้ดิน และชั้นการหยั่งลึกของรากพืช (root penetration classes)
- การมีเกลือมากเกินไป (excess of salts: x) คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่
ปริมาณเกลืออิสระที่สะสมมากเกินพอ จนเป็นอันตรายต่อการเจริญเติบโตของพืช
- สารพิษ (soil toxicities, z) คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่ ระดับความลึก
ของชั้น jarosite
- ศักยภาพการใช้เครื่องจักร (potential for mechanization: w) คุณลักษณะที่ดิน
ที่เป็นตัวแทน ได้แก่ ความลาดชันของพื้นที่ ปริมาณหินโผล่ ปริมาณก้อนหิน และการมีเนื้อดินเหนียวจัด
เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ฤดูแล้ง กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน
