Page 66 - land use change

55

3) พื้นที่ไม้ยืนต้น
ไม้ยืนต้น เป็นพืชเศรษฐกิจที่ส าคัญของลุ่มน้ ารองลงมาจากพืชไร่ โดยใน พ.ศ. 2555
และ พ.ศ. 2561 มีพื้นที่ไม้ยืนต้น 34,595 และ 57,717 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 2.62 และ 4.37 ของพื้นที่
ลุ่มน้ าทั้งหมด ตามล าดับ ซึ่งจากข้อมูลดังกล่าวพบว่า มีพื้นที่ไม้ยืนต้นเพิ่มขึ้น 23,122 ไร่ หรือร้อยละ

66.84 ของพื้นที่เดิม โดยพื้นที่ไม้ยืนต้นยังคงพื้นที่เดิม 21,329 ไร่ และเปลี่ยนแปลงมาจากพื้นที่พืชไร่
มากที่สุด 27,757 ไร่ พบมากบริเวณต าบลงิม ต าบลออย และต าบลนาปรัง อ าเภอปง จังหวัดพะเยา
รองลงมาพื้นที่ป่าผลัดใบ 2,855 ไร่ พบมากบริเวณต าบลงิม ต าบลนาปรัง อ าเภอปง ต าบลสระ
อ าเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ตามล าดับ ในขณะเดียวกันพื้นที่ไม้ยืนต้น ใน พ.ศ. 2555 นั้น

มีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นพื้นที่พืชไร่มากที่สุด 7,793 ไร่ พบมากบริเวณต าบลสะเอียบ อ าเภอสอง
จังหวัดแพร่ และต าบลงิม ต าบลนาปรัง อ าเภอปง จังหวัดพะเยา รองลงมาพื้นที่ไม้ผล 2,748 ไร่
พบมากบริเวณต าบลสะเอียบ อ าเภอสอง จังหวัดแพร่ ต าบลบ้านมาง อ าเภอเชียงม่วน และต าบล
ผาช้างน้อย อ าเภอปง จังหวัดพะเยา โดยพื้นที่ไม้ยืนต้นส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ปลูกยางพารา รองลงมาคือ

สัก ไผ่ ยูคาลิปตัส แหล่งปลูกไม้ยืนต้นที่ส าคัญ ได้แก่ บริเวณต าบลงิม ต าบลนาปรัง ต าบลออย ต าบล
ผาช้างน้อย อ าเภอปง ต าบลเชียงม่วน ต าบลสระ ต าบลบ้านมาง อ าเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา และ
ต าบลสะเอียบ อ าเภอสอง จังหวัดแพร่ โดยพันธุ์ยางพาราที่ใช้ปลูก ได้แก่ พันธุ์ RRIM 600 และ

RRIT 251 เป็นต้น ทั้งนี้พบว่า ภาครัฐมีการก าหนดนโยบายในการเปิดการค้าเสรีเพิ่มมากขึ้นซึ่งส่งผล
ท าให้แนวโน้มการปลูกพืชเศรษฐกิจ นโยบายการส่งเสริมการขยายพื้นที่ปลูกยางล้านไร่ในพื้นที่แห่ง
ใหม่ระยะที่ 3 ช่วงระหว่างปี 2554-2556 ในพื้นที่ภาคเหนือโดยมีเป้าหมาย 8 แสนไร่นั้น จากนโยบาย
ดังกล่าว ส่งผลให้พื้นที่ปลูกยางของภาคเหนือเพิ่มขึ้น 8.61 แสนไร่ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
เพิ่มขึ้นกว่า 3.07 ล้านไร่ ท าให้มีพื้นที่ปลูกยางรวมทั้งประเทศเพิ่มขึ้นจาก 12 ล้านไร่ ใน พ.ศ. 2546

เป็น 18 ล้านไร่ ใน พ.ศ. 2555 (นิธิตา, 2562) อีกทั้งยัง มีการส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกยางพารา
ทดแทนพื้นที่ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์รวมทั้งทดแทนพื้นที่ปลูกล าไยและลิ้นจี่บางส่วน เนื่องจากพื้นที่
ปลูกดังกล่าวมักจะประสบปัญหาฝนทิ้งช่วง ฝนแล้ง มีการใช้สารเคมีก าจัดวัชพืชและโรคแมลงค่อนข้างมาก

จึงท าให้ในพื้นที่ลุ่มน้ าในช่วงระยะเวลานี้ มีพื้นที่ไม้ยืนต้นเพิ่มขึ้นเป็นจ านวนมาก นอกจากนี้ยังมีไม้ยืน
ต้นอื่น ๆ ได้แก่ ไม้ยืนต้นผสม ปาล์มน้ ามัน สะเดา กาแฟ หมอน จามจุรี กฤษณา และตะกู (ภาพที่ 16)

ภำพที่ 16 การใช้ที่ดินประเภทไม้ยืนต้น บริเวณลุ่มน้ าสาขาแม่น้ ายมตอนบน

บันทึกภาพเมื่อวันที่ 6 เมษายน 2565 อ าเภอสอง จังหวัดแพร่

52