Page 64 - land use change
P. 64
53
1) พื้นที่นาข้าว
ประชากรในบริเวณลุ่มน้ าสาขาแม่น้ ายมตอนบน มีการประกอบอาชีพท าเกษตรกรรม
นาข้าว ซึ่งมีการท าทั้งข้าวนาปี ข้าวนาปรัง หมุนเวียนสลับกันไป (ภาพที่ 14) บางพื้นที่มีการปลูก
ข้าวโพด ถั่วเขียว ถั่วมะแฮะ หลังจากการท านา และบางพื้นที่ก็ปล่อยเป็นพื้นที่นาร้าง จากการศึกษา
การใช้ที่ดินใน พ.ศ. 2555 และ พ.ศ. 2561 มีพื้นที่นาข้าว 37,024 และ 39,294 ไร่ คิดเป็นร้อยละ
2.80 และ 2.97 ของพื้นที่ลุ่มน้ าทั้งหมด ตามล าดับ ซึ่งจากข้อมูลดังกล่าวพบว่า พื้นที่นาข้าวเพิ่มขึ้น
2,225 ไร่ หรือร้อยละ 6.01 ของพื้นที่เดิม โดยพื้นที่นายังคงพื้นที่เดิม 33,764 ไร่ และส่วนใหญ่
เปลี่ยนแปลงมาจากพื้นที่พืชไร่มากที่สุด 2,876 ไร่ พบมากบริเวณต าบลปง ต าบลงิม อ าเภอปง และ
ต าบลสระ อ าเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา รองลงมาพื้นที่เบ็ดเตล็ด 1,415 ไร่ พบมากบริเวณต าบลสระ
ต าบลบ้านมาง อ าเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ในขณะเดียวกันพื้นที่นาใน พ.ศ. 2555 มีการ
เปลี่ยนแปลงไปเป็นการใช้ที่ดินพื้นที่พืชไร่มากที่สุด 1,565 ไร่ บริเวณต าบลงิม ต าบลปง อ าเภอปง และ
ต าบลสระ ต าบลบ้านมาง อ าเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา รองลงมาเป็นพื้นที่ไม้ยืนต้น 479 ไร่ พบมาก
บริเวณต าบลงิม อ าเภอปง และต าบลสระ อ าเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา โดยพันธุ์ข้าวที่นิยมปลูก ได้แก่
พันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และ กข15 ซึ่งมีพื้นที่ปลูกมากเนื่องจากเป็นพันธุ์ข้าวที่มีลักษณะบ่งชี้เฉพาะ
ทางด้านภูมิศาสตร์ (GI) ของจังหวัดพะเยา (กรมทรัพย์สินทางปัญญา, 2563) ทั้งนี้ พื้นที่ลุ่มน้ าแม่น้ ายม
ตอนบนส่วนใหญ่อยู่เขตพื้นที่ของจังหวัดพะเยา ประกอบกับเกษตรกรในพื้นที่ราบลุ่มส่วนใหญ่
ที่ปลูกข้าวนาปีนั้นอาศัยน้ าฝนในการท าการเกษตรเป็นหลัก ตลอดจนมีแหล่งรับซื้อผลผลิตทางการเกษตร
จ านวนมากกระจายอยู่ทั่วทั้งพื้นที่ลุ่มน้ า ได้แก่ โรงสีข้าว รวมไปถึงสหกรณ์การเกษตรในพื้นที่ จึงท าให้
มีพื้นที่นาข้าวเพิ่มขึ้น ส่วนในเขตพื้นที่จังหวัดน่านและจังหวัดแพร่ พบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่นิยมปลูก
ข้าวเหนียวพันธุ์ กข6 มากที่สุด รองลงมาได้แก่พันธุ์ กข10 และ สันป่าตอง 1 ซึ่งข้าวทั้ง 2 สายพันธุ์นี้
เป็นข้าวอายุสั้นที่เกษตรกรมักจะน าไปปลูกหมุนเวียนร่วมกับพืชชนิดอื่น ๆ นอกจากนี้ยังพบว่า ในบาง
พื้นที่ปลูกพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 เช่นเดียวกันกับจังหวัดพะเยา (ส านักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2561)
ภำพที่ 14 การใช้ที่ดินประเภทพื้นที่นาข้าว บริเวณลุ่มน้ าสาขาแม่น้ ายมตอนบน
บันทึกภาพเมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2565 อ าเภอปง จังหวัดพะเยา และอ าเภอสอง จังหวัดแพร่
52
