Page 5 - Cost-Benefit Analysis of agricultural waste management methods

บทสรุปผู4บริหาร

เรื่อง: การวิเคราะห1ตDนทุนและผลตอบแทนของรูปแบบการจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตร

Cost-Benefit Analysis of agricultural waste management methods
คณะผู4วิจัย:

นางสาวยิ่งลักษณ1 กาญจนฤกษ1 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร1 โทร. 054-268702 ตIอ 5353
นางอรณิชา เมี่ยงบัว มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร1 โทร. 02-613-2851

นายทศนัศว1 รัตนแกDว กรมพัฒนาที่ดิน โทร. 032-373515

ไดDรับทุนอุดหนุนการวิจัยประจำปT 2565 จำนวน 1,157,000 บาท
ระยะเวลาทำวิจัย ตั้งแตI มกราคม พ.ศ. 2565 ถึง ธันวาคม พ.ศ. 2565

สรุปโครงการวิจัย:

ความเปAนมา

การจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรมีความสำคัญตIอประเทศไทย ทั้งในแงIเศรษฐกิจ ทั้งภาค
การผลิตและการบริโภค การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการผลิตทางการเกษตรตั้งแตIอดีตจนถึงป€จจุบันกIอใหDเกิดการ

เปลี่ยนแปลงตIอระบบนิเวศและสิ่งแวดลDอม โดยเฉพาะเตรียมแปลงเพาะปลูกและการจัดการเศษวัสดุเหลือใชD

ทางการเกษตรในไรIนาซึ่งมีถึง 43 ลDานตันตIอปT โดยวิธีที่ประหยัดตDนทุนและแรงงานสำหรับเกษตรกรรายยIอย
แลDวคือการเผา ซึ่งจะสIงผลกระทบตIอระบบเศรษฐกิจและระบบนิเวศ โดยเฉพาะมลพิษทางอากาศและ

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ จึงมีงานวิจัยหลายชิ้นที่ทำการศึกษาเกี่ยวกับการสรDางประโยชน1จากเศษวัสดุ

เหลือใชDในไรIนา ไมIวIาจะเป\นการนำมาผลิตเป\นเชื้อเพลิงชีวมวล การทำปุƒย แตIสIวนมากเป\นการศึกษาทาง
เทคนิควิธีการ (Kootstra et al., 2019; Sigunjak et al.,2019; วิราช กิ่งวิชิต, 2560 ; วีรชัย อาจหาญ และ

คณะ, 2555) หรือการศึกษาเกี่ยวกับการปลดปลIอยคาร1บอนจากการเผาไหมD (กิตติยา รองเมือง, 2558)
ทั้งนี้ในงานวิจัยตIาง ๆ มักใหDขDอเสนอแนะในการคำนึงถึงป€จจัยทางเศรษฐกิจและสิ่งแวดลDอมในการกำหนด

นโยบายการจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตร (Visvanathan and Chiemchaisri, 2007; Wang et al.,
2016) โดยที่ผIานมาจะมีงานบางสIวนที่วิเคราะห1ตDนทุนผลตอบแทนทางการเงิน (Esher Hsu, 2021) แตIก็ยังมี

งานสIวนนDอยที่จะพิจารณาผลกระทบสิ่งแวดลDอมและวิเคราะห1ในทางการเงินสำหรับทางเลือกตIาง ๆ ในการ

จัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตร ทั้งนี้ผูDศึกษามักจะเลือกศึกษาเพียงทางเลือกเดียวเป\นการเฉพาะ
เชIน เพื่อผลิตพลังงาน (Ingrao et al., 2021) จะเห็นไดDวIาการศึกษานโยบาย และวิเคราะห1ตDนทุนและ

ผลตอบแทนทางการเงินจากทางเลือกการจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรในรูปแบบตIาง ๆ ยังมีอยูI

นDอยมากโดยเฉพาะในบริบทประเทศไทย การวิจัยนี้เป\นการนำขDอมูลรายละเอียดการศึกษาของพืชเศรษฐกิจ
ทั้งขDาว ขDาวโพด อDอย ซึ่งเป\นพืชเศรษฐกิจมาวิเคราะห1พื้นที่การเผาในระดับทDองถิ่นทั้งประเทศ ศึกษาภาพรวม

การบริหารจัดการเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรที่ถูกกลIาววIาเป\นตDนตอหลักของป€ญหามลพิษทางอากาศ

และทำการวิเคราะห1การดำเนินนโยบาย สถานการณ1เศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตร ตามบริบททางเศรษฐกิจ

4