Page 24 - Phetchaburi-Prachuap Khirikhan Basin

2-10

2.2 ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร (Geographic Information System: GIS)

ความหมายของคำวา “ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร ( Geographic Information System : GIS )”
ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร หรือ Geographic Information System : GIS คือกระบวนการทำงาน

เกี่ยวกับขอมูลในเชิงพื้นที่ดวยระบบคอมพิวเตอร ที่ใชกำหนดขอมูลและสารสนเทศ ที่มีความสัมพันธ
กับตำแหนงในเชิงพื้นที่ เชน ที่อยู บานเลขที่ สัมพันธกับตำแหนงในแผนที่ ตำแหนง เสนรุง เสนแวง
ขอมูลและแผนที่ใน GIS เปนระบบขอมูลสารสนเทศที่อยูในรูปของตารางขอมูล และฐานขอมูลที่มีสวนสัมพันธ
กับขอมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data) ซึ่งรูปแบบและความสัมพันธของขอมูลเชิงพื้นที่ทั้งหลาย

จะสามารถนำมาวิเคราะหดวย GIS และทำใหสื่อความหมายในเรื่องการเปลี่ยนแปลงที่สัมพันธกับเวลาได
เชน การแพรขยายของโรคระบาด การเคลื่อนยาย ถิ่นฐาน การบุกรุกทำลาย การเปลี่ยนแปลงของการใชพื้นที่
ฯลฯ ขอมูลเหลานี้ เมื่อปรากฏบนแผนที่ทำใหสามารถแปลและสื่อความหมาย ใชงานไดงาย
(ศรินยา, 2554)

GIS เปนระบบขอมูลขาวสารที่เก็บไวในคอมพิวเตอร แตสามารถแปลความหมายเชื่อมโยง
กับสภาพภูมิศาสตรอื่น ๆ สภาพทองที่ สภาพการทำงานของระบบสัมพันธกับสัดสวนระยะทาง
และพื้นที่จริงบนแผนที่ ขอแตกตางระหวาง GIS กับ MIS นั้นสามารถพิจารณาไดจากลักษณะของขอมูล
คือ ขอมูลที่จัดเก็บใน GIS มีลักษณะเปนขอมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data) ที่แสดงในรูปของภาพ

(graphic) แผนที่ (map) ที่เชื่อมโยงกับขอมูลเชิงบรรยาย (Attribute Data) หรือฐานขอมูล
(Database)การเชื่อมโยงขอมูลทั้งสองประเภทเขาดวยกัน จะทำใหผูใชสามารถที่จะแสดงขอมูลทั้งสอง
ประเภทไดพรอม ๆ กัน เชนสามารถจะคนหาตำแหนงของจุดตรวจวัดควันดำ – ควันขาวไดโดยการระบุ

ชื่อจุดตรวจ หรือในทางตรงกันขาม สามารถที่จะสอบถามรายละเอียดของ จุดตรวจจากตำแหนงที่เลือกขึ้นมา
ซึ่งจะตางจาก MIS ที่แสดง ภาพเพียงอยางเดียว โดยจะขาดการเชื่อมโยงกับฐานขอมูลที่เชื่อมโยงกับ
รูปภาพนั้น เชนใน CAD (Computer Aid Design) จะเปนภาพเพียงอยางเดียว แตแผนที่ใน GIS
จะมีความสัมพันธกับตำแหนงในเชิงพื้นที่ทางภูมิศาสตร คือคาพิกัดที่แนนอน ขอมูลใน GIS
ทั้งขอมูลเชิงพื้นที่และขอมูลเชิงบรรยาย สามารถอางอิงถึงตำแหนงที่มีอยูจริงบนพื้นโลกไดโดยอาศัย

ระบบพิกัดทางภูมิศาสตร (Geocode) ซึ่งจะสามารถอางอิงไดทั้งทางตรงและทางออม ขอมูลใน GIS
ที่อางอิงกับพื้นผิวโลกโดยตรง หมายถึง ขอมูลที่มีคาพิกัดหรือมีตำแหนงจริงบนพื้นโลกหรือในแผนที่ เชน
ตำแหนงอาคาร ถนน ฯลฯ สำหรับขอมูล GIS ที่จะอางอิงกับขอมูลบนพื้นโลกไดโดยทางออมไดแก

ขอมูลของบาน (รวมถึงบานเลขที่ ซอย เขต แขวง จังหวัด และรหัสไปรษณีย) โดยจากขอมูลที่อยู
เราสามารถทราบไดวาบานหลังนี้มีตำแหนงอยู ณ ที่ใดบนพื้นโลก เนื่องจากบานทุกหลังจะมีที่อยูไมซ้ำกัน

กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน