Page 24 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดเชียงราย
P. 24
2-10
ภาษาค าเมือง ส่วนวัฒนธรรมทางด้านวัตถุซึ่งแสดงออกในรูปของอาคารวัดวาอารามจะเป็นลักษณะ
ผสมผสานระหว่างพม่ากับลาวเวียงจันทน์มาเป็นศิลปะล้านนา แต่ที่ถือเป็นเอกลักษณ์ส าคัญของจังหวัด
เชียงราย คือ วัฒนธรรมเชียงแสน โดยเฉพาะในเชิงช่างสกุลเชียงแสน เช่น ศิลปะของพระพุทธรูปเชียง
แสนสิงห์หนึ่ง สิงห์สอง และสิงห์สามที่มีรูปแบบเฉพาะ ส าหรับประเพณีของท้องถิ่นที่ส าคัญ คือ
4.1 ประเพณีสงกรานต์ สงกรานต์ แปลว่า ย้ายที่ หรือ เคลื่อนที่ คือดวงอาทิตย์จากราศีมีน
ยกเข้าสู่ราศีเมษก าหนดให้วันที่ 13 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ของไทยในสมัยก่อน ปี๋ใหม่เมืองของชาว
ล้านนายังคงสืบทอดกันมาดังนี้
-13 เมษายน เป็นวันสังขารล่อง ในตอนเช้ามืดจะมีการยิงปืนจุดประทัดเพื่อเป็นการขับ
ไล่เสนียด จัญไร ปัญหาอุปสรรค เคราะห์กรรมต่างๆ โดยจะมีการท าความสะอาดบ้านเรือน เสื้อผ้า
เครื่องใช้ให้เรียบร้อย
-14 เมษายน เป็นวันเน่า หรือวันเนาว์ คือเป็นวันตระเตรียมอาหาร ขนมเพื่อน าไป
ถวายวัด โดยช่วงบ่ายจะมีการขนทรายเข้าวัดเพื่อก่อเจดีย์ทราย วันนี้ไม่ควรประกอบการมงคลใดๆ และ
ไม่ควรพูดหยาบหรือโกหก
-15 เมษายน เป็นวันพญาวัน ช่วงเช้าจะมีการท าบุญตักบาตร ตานขันข้าวตามเจดีย์
ทราย ตานตุงปี๋ใหม่ ปล่อยนก ปล่อยปลา ฟังเทศน์ สรงน้ าพระพุทธรูป ด าหัวพระสงฆ์ แล้วจึงไปด าหัว
ญาติผู้ใหญ่
-16 เมษายน เป็นวันปากปี คือวันเริ่มต้นปีใหม่ จะมีการประกอบพิธีสะเดาะเคราะห์
ส่งเคราะห์ ส่งสะตวง สืบชะตา บางแห่งมีการสู่ขวัญเพื่อความเป็นสิริมงคล 2-10
4.2 ประเพณีรดน้ าด าหัว
เป็นประเพณีที่ลูกหลานไปกราบคารวะพ่อแม่ ญาติผู้ใหญ่ ช่วงเทศกาลสงกรานต์โดย
เริ่มตั้งแต่วันพญาวัน (วันที่ 15 เมษายน) จนถึงสิ้นเดือน กล่าวคือ เช้าวันที่ 15 เมษายน เมื่อกลับจาก
ท าบุญที่วัดและด าหัวคารวะบรรพบุรุษที่ล่วงลับแล้ว บรรดาลูกหลานจัดเตรียมข้าวตอก ดอกไม้ ธูป น้ า
ขมิ้น น้ าส้มป่อย พร้อมทั้งของกิน สิ่งของอื่นๆ เช่น ขนม ผลไม้ หมากพลู เสื้อผ้า เงินทอง เป็นต้น จัด
ตกแต่งในภาชนะ เช่น สลุงเงิน (ขันเงิน) พาน หรือถาด การด าหัว เป็นการสลัดน้ าส้มป่อยลงบนศีรษะ
เพื่อขับไล่เสนียดจัญไร ก่อให้เกิดสิริมงคล
4.3 ประเพณีสืบชะตา โดยทั่วไปมี 3 ประเภท ได้แก่
1) การสืบชะตาบุคคล กระท าได้ทุกโอกาส (วันเกิด หรือเจ็บป่วย ได้รับอุบัติเหตุ)
2) การสืบชะตาบ้าน ท าได้ปีละครั้ง คือ ตอนสงกรานต์ หรือเมื่อมีเภทภัยที่เกิดขึ้น
3) การสืบชะตาเมือง จะท าเมื่อถึงโอกาสครบรอบสร้างเมือง
การสืบชะตาเมือง สืบชะตาบ้าน และสืบชะตาบุคคล เพื่อความเป็นสิริมงคลความเจริญรุ่งเรือง มีการ
เตรียมเครื่องบูชาเซ่นไหว้ต่างๆ มากมาย เพื่อบูชาพระเสื้อเมือง พระทรงเมือง
4.4 ประเพณีตานก๋วยสลาก การตานก๋วยสลาก (สลากภัตต์) จะเริ่มในราววันเพ็ญเดือน
12 เหนือ และสิ้นสุดในเดือนเกี๋ยงดับ (เดือนตุลาคม) ก่อนวันท าพิธี “ตานก๋วยสลาก” 1 วัน เรียกว่า
“วันดา” เป็นวันจัดเตรียมสิ่งของเครื่องไทยทานจัดการจักตอกสถาน “ก๋วย” ไว้ เตรียมห่อข้าวสาร พริก
หอม กระเทียม เกลือ กะปิ ปลาร้า ขนม ข้าวต้ม และอาหาร ตามแต่ศรัทธาและฐานะ สิ่งของต่างๆ
