Page 119 - Land Use Plan of Thailand
P. 119
4-1
บทที่ 4
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยธรรมชาติของประเทศไทย
4.1 สภาพภูมิอากาศ
ภูมิอากาศของประเทศไทยได้รับอิทธิพลหรือปัจจัยส าคัญจากลมมรสุม 2 ชนิด คือ ลมมรสุม
ตะวันออกเฉียงใต้พัดปกคลุมประเทศไทยระหว่างกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม โดยมี
แหล่งก าเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูงในซีกโลกใต้บริเวณมหาสมุทรอินเดีย ซึ่งพัดออกจาก
ศูนย์กลางเป็นลมตะวันออกเฉียงใต้และเปลี่ยนเป็นลมตะวันตกเฉียงใต้ เมื่อพัดข้ามเส้นศูนย์สูตรมรสุมนี้
จะน ามวลอากาศชื้นจากมหาสมุทรอินเดียมาสู่ประเทศไทย ท าให้มีเมฆมากและฝนชุกทั่วไปโดยเฉพาะ
อย่างยิ่งตามบริเวณชายฝั่งทะเลและเทือกเขาด้านรับลมจะมีฝนมากกว่าบริเวณอื่น หลังจากอิทธิพลของ
มรสุมตะวันตกเฉียงใต้แล้วประมาณกลางเดือนตุลาคม มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจะพัดปกคลุมประเทศไทย
จนถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ มรสุมนี้มีแหล่งก าเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูงในซีกโลกเหนือแถบ
ประเทศมองโกเลียและจีน จึงพัดพาเอามวลอากาศเย็นและแห้งจากแหล่งก าเนิดเข้ามาปกคลุมประเทศไทย
ท าให้ท้องฟ้าโปร่งอากาศหนาวเย็นและแห้งแล้งทั่วไปโดยเฉพาะภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ส่วนภาคใต้จะมีฝนชุกโดยเฉพาะภาคใต้ฝั่งตะวันออกเนื่องจากมรสุมนี้น าความชุ่มชื้นจากอ่าวไทย
เข้ามาปกคลุมการเริ่มต้นและสิ้นสุดมรสุมทั้งสองชนิดอาจผันแปรไปจากปกติได้ในแต่ละปี (รูปที่4-1)
4.1.1 ฤดูกาล
จากอิทธิพลของลมมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ และมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือท าให้แบ่ง
ฤดูกาลของประเทศไทยเป็น 3 ฤดูคือ
1) ฤดูร้อนเริ่มตั้งแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์ไปจนถึงกลางเดือนพฤษภาคม ซึ่งเป็นช่วง
เปลี่ยนจากมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือเป็นมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และเป็นระยะที่ขั้วโลกเหนือหันเข้าหา
ดวงอาทิตย์ โดยเฉพาะเดือนเมษายนบริเวณประเทศไทยมีดวงอาทิตย์อยู่เกือบตรงศีรษะในเวลาเที่ยงวัน
ท าให้ได้รับความร้อนจากดวงอาทิตย์เต็มที่ สภาวะอากาศจึงร้อนอบอ้าวทั่วไปในฤดูนี้แม้ว่าโดยทั่วไป
จะมีอากาศร้อนและแห้งแล้ง แต่อาจมีมวลอากาศเย็นจากประเทศจีนแผ่ลงมาปกคลุมถึงประเทศไทย
ตอนบน ท าให้เกิดการปะทะกันของมวลอากาศเย็นกับมวลอากาศร้อนที่ปกคลุมอยู่เหนือประเทศไทย
ก่อให้เกิดพายุฝนฟ้าคะนองและลมกระโชกแรงหรืออาจมีลูกเห็บตกก่อให้เกิดความเสียหายได้ พายุฝนฟ้า
คะนองที่เกิดขึ้นในฤดูนี้เรียกอีกอย่างหนึ่งว่าพายุฤดูร้อน ลักษณะอากาศในฤดูร้อนพิจารณาจากอุณหภูมิ
สูงสุดของแต่ละวันโดยมีเกณฑ์การพิจารณาดังนี้
อากาศร้อนอุณหภูมิระหว่าง 35.0 - 39.9 องศาเซลเซียส
อากาศร้อนจัดอุณหภูมิตั้งแต่ 40.0 องศาเซลเซียสขึ้นไป
2) ฤดูฝนเริ่มตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคม เมื่อมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุม
ประเทศไทยและร่องความกดอากาศต่ าพาดผ่านประเทศไทย ท าให้มีฝนชุกทั่วไปร่องความกดอากาศต่ า
นี้ปกติจะพาดผ่านภาคใต้ในเดือนพฤษภาคมแล้วจึงเลื่อนขึ้นไปทางเหนือตามล าดับ จนถึงช่วงประมาณ
ปลายเดือนมิถุนายนจะพาดผ่านอยู่บริเวณประเทศจีนตอนใต้ ท าให้ฝนในประเทศไทยลดลงระยะหนึ่ง
และเรียกว่าฝนทิ้งช่วงซึ่งอาจนานประมาณ 1 – 2 สัปดาห์ หรือบางปีอาจเกิดขึ้นรุนแรงและมีฝนน้อย
นานนับเดือน เดือนกรกฎาคมปกติร่องความกดอากาศต่ าจะเลื่อนกลับลงมาทางใต้พาดผ่านบริเวณ
ประเทศไทยอีกครั้ง ท าให้มีฝนชุกต่อเนื่องจนกระทั่งมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดเข้ามาปกคลุม
ประเทศไทยแทนที่มรสุมตะวันตกเฉียงใต้
