Page 186 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจทานตะวัน
P. 186
ผ-18
13. ประโยชน์ของทานตะวัน (ศรีสุดา, ม.ป.ป.)
แต่เดิมทานตะวันเป็นเพียงไม้ดอกไม้ประดับเท่านั้น ต่อมาได้นําเมล็ดมาเป็นของขบเคี้ยว
และสกัดเป็นนํ้ามัน จึงทําให้กลายเป็นพืชเศรษฐกิจที่สําคัญพืชหนึ่ง การใช้ประโยชน์จากทานตะวัน
มีหลายลักษณะ ดังนี้
1) เมล็ด ใช้บริโภคโดยตรง เพื่อเป็นแหล่งโปรตีนแทนเนื้อสัตว์ได้ ในเมล็ดมีธาตุเหล็กสูง
ไม่แพ้ธาตุเหล็กจากไข่แดงและตับสัตว์ เมื่อบดทําแป้ งจะได้แป้ งสีขาว มีไขมันสูงมีโปรตีนมากกว่า
ร้อยละ 50 ของปริมาณแป้ง
2) เปลือกของลําต้น มีลักษณะเหมือนเยื่อไม้ นํามาทํากระดาษสีขาวได้คุณภาพดี ลําต้น
ใช้ทําเชื้อเพลิงได้ เมื่อไถกลบเป็นปุ๋ ยเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ดินได้ดี
3) ราก ใช้ทําแป้งเค้ก สปาเก็ตตี้ ในรากมีวิตามินบี 1 และธาตุอีกหลายชนิด แพทย์แนะนํา ให้ใช้
รากทานตะวันประกอบอาหารสําหรับผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน
4) นํ้ามัน นํ้ามันที่สกัดจากเมล็ดจะให้ปริมาณนํ้ามันสูงถึงร้อยละ 35 และได้นํ้ามันที่มี
คุณภาพสูง ประกอบด้วยกรดไขมันที่ไม่อิ่มตัว เช่น กรดลิโนเลอิคหรือกรดลิโนเลนิค สูงถึงร้อยละ 60-70
ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อร่างกายในการช่วยลดคลอเรสเตอรอลที่เป็นสาเหตุของโรคไขมันอุดตัน
ในเส้นเลือดได้และยังประกอบด้วยวิตามินเอ ดี อี และเค ซึ่งคุณภาพของวิตามินอีจะสูงกว่า
ในนํ้ามันพืชอื่นๆ เมื่อเก็บไว้เป็นเวลานานจะไม่เกิดกลิ่นหืน ทั้งยังทําให้สี กลิ่น และรสชาติ
ไม่เปลี่ยนแปลง นอกจากใช้เป็นนํ้ามันพืชแล้วยังนิยมใช้ในอุตสาหกรรมทําเนยเทียม สีนํ้ามันชักเงา
สบู่ และนํ้ามันหล่อลื่นเครื่องยนต์
5) กาก ได้จากการสกัดนํ้ามันออกแล้วนําไปใช้เป็นส่วนผสมของอาหารสัตว์ได้ ในกากเมล็ด
ทานตะวันที่กะเทาะเปลือกและบีบนํ้ามันออกแล้ว มีโปรตีนร้อยละ 42 และใช้เป็นแหล่งแคลเซียม
สําหรับปศุสัตว์ได้ดี แต่จะมีปริมาณกรดอะมิโนอยู่เล็กน้อยและขาดไลซีน จึงต้องใช้อย่างรอบคอบ
เมื่อนําไปผสมเป็นอาหารสัตว์ที่มิใช่สัตว์เคี้ยวเอื้อง
เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจทานตะวัน สํานักสํารวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน
