Page 171 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจทานตะวัน
P. 171
ภาคผนวกที่ 1
ความรู้และการจัดการทั่วไปเกี่ยวกับทานตะวัน
ทานตะวัน (sunflower) เป็นพืชที่ทนทานต่ออากาศร้อนและแห้งแล้งได้ดีกว่าถั่วเหลือง แต่น้อยกว่า
ข้าวฟ่ าง ตอบสนองต่อสภาพแดดจัด ต้องการปริมาณนํ้าฝนปานกลาง ความชื้นในอากาศตํ่า
และเจริญเติบโตได้ดีในดินหลายประเภท
สําหรับประเทศไทยทานตะวันสามารถปลูกได้ดีทั้งภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
และภาคกลาง ในปัจจุบันทานตะวันเป็นพืชเสริมรายได้ สามารถปลูกจําหน่ายในรูปเมล็ด เพื่อใช้ใน
อุตสาหกรรมนํ้ามัน โดยปลูกเป็นพืชครั้งที่ 2 หลังจากเกษตรกรปลูกพืชหลักแล้ว
1. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ (กรมส่งเสริมการเกษตร, ม.ป.ป.ก)
ทานตะวันมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Helianthus annuus. เป็นพืชตระกูลเดียวกับคําฝอย เบญจมาศ
และดาวเรือง อายุประมาณ 100-120 วัน ขึ้นกับสภาพแวดล้อม เป็นพืชล้มลุกที่ปลูกกันมาก
ในเขตอบอุ่น การเจริญเติบโตของทานตะวันในระยะแรกช่อดอกและใบจะหันไปตามทางทิศของ
ดวงอาทิตย์ โดยหันไปทางทิศตะวันออกในตอนเช้า และทิศตะวันตกในตอนเย็น แต่จะหันน้อยลงเรื่อยๆ
หลังมีการผสมเกสรแล้ว ไปจนกระทั่งช่วงดอกแก่จะหันไปทิศตะวันออกเสมอ เป็นการเพิ่ม
ประสิทธิภาพในการสังเคราะห์แสง การเคลื่อนไหวนี้จะหยุดลงเมื่อระยะดอกบาน โดยดอกจะหันไปทาง
ทิศตะวันออกเฉียงเหนือสําหรับประเทศไทยที่อยู่เหนือเส้นศูนย์สูตร แต่พื้นที่ที่อยู่ทางซีกโลกใต้ดอกจะหัน
ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้
ราก มีระบบรากลึกและเป็นระบบรากแก้ว มีรากแขนงแตกมาจากรากแก้วมีประสิทธิภาพ
ในการดูดนํ้ามากที่สุด ในการเจริญเติบโตระยะแรก การเจริญเติบโตของรากจะเร็วกว่าส่วนของลําต้น
จนกระทั่งถึงระยะที่มีใบ 4-5 คู่ รากแก้วสามารถหยั่งลึกถึง 60-70 เซนติเมตร การเจริญเติบโตของราก
จะสูงสุดระยะดอกบาน โดยทั่วไปความยาวของรากแก้วจะมากกว่าความสูงของลําต้น
การเจริญเติบโตของรากทานตะวันขึ้นกับสภาพภูมิอากาศ และสภาพดิน รากจะเจริญเติบโตลงไปลึก
ในสภาพดินแห้งแล้งดีกว่าดินชุ่มชื้น จากสภาพที่รากแขนงแผ่กระจายได้ด้านข้างถึง 120 เซนติเมตร
และรากแก้วมีความยาวถึง 300 เซนติเมตร ทําให้ทานตะวันจัดเป็นพืชทนแล้ง เพราะสามารถดูดนํ้า
ในชั้นดินที่ลึกได้ดีกว่าพืชชนิดอื่น
ลําต้น ตั้งตรงแข็งแรง มีความสูงตั้งแต่ 80-220 เซนติเมตร บางพันธุ์อาจสูง 500 เซนติเมตร ในระยะแรก
ลําต้นจะเจริญเติบโตช้า เมื่อมีใบจริง 2-3 คู่แรกจะมีความสูงของลําต้น ประมาณ 40 เปอร์เซ็นต์
ของความสูงเต็มที่ และเมื่อดอกบานจะมีความสูง 95 เปอร์เซ็นต์ของความสูงทั้งหมด ระยะแรกลําต้น
จะอวบนํ้า เปราะหักง่ายแต่จะค่อยแข็งแรงตามลําดับ ส่วยปลายของลําต้นเป็นที่อยู่ของดอก
เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจทานตะวัน สํานักสํารวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน
