Page 11 - รายงานการศึกษาคุณภาพชีวิตของเกษตรกร

บทสรุปผูบริหาร

รายงานการศึกษาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรที่เขารวมโครงการ 1 ตำบล 1 กลุมเกษตรทฤษฎีใหม
มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรที่เขารวมโครงการ 1 ตำบล 1 กลุมเกษตรทฤษฎีใหม
และวิเคราะหรายไดกอนและหลังเขารวมโครงการเพื่อเปนแนวทางในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม

และคุณภาพชีวิตของเกษตรกร ซึ่งไดรวบรวมขอมูลจากเกษตรกรที่เขารวมโครงการในพื้นที่สำนักงาน
พัฒนาที่ดินเขต 1-12 จำนวน 420 ราย โดยทำการวิเคราะหขอมูล 3 ดาน คือ ดานภาวะเศรษฐกิจและสังคม
ดานภาวะการผลิต ดานคุณภาพชีวิตและทัศนคติของเกษตรกร มีรายละเอียด ดังนี้
ดานภาวะเศรษฐกิจและสังคม พบวา เกษตรกรเปนเพศชายรอยละ 53.57 และเพศหญิง

รอยละ 46.43 มีอายุเฉลี่ย 52 ป สวนใหญจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลายหรือประกาศนียบัตร
วิชาชีพ มีสถานภาพทางสังคมเปนเกษตรกรทั่วไป พื้นที่เขารวมโครงการเฉลี่ย 3.75 ไรตอครัวเรือน
เอกสารสิทธิ์เปนโฉนดที่ดินมากที่สุดรอยละ 72.09 ของพื้นที่ที่เขารวมโครงการทั้งหมด สถานภาพดานการเงิน
มีรายไดเฉลี่ยตอครัวเรือน 204,024.28 บาทตอป (รายไดในภาคการเกษตรรอยละ 56.82 และนอกภาค

การเกษตรรอยละ 43.18) มีรายจายเฉลี่ยตอครัวเรือน 140,294.29 บาทตอป หรือรอยละ 68.76
ของรายไดทั้งหมด ภาวะหนี้สินมีการกูยืมเงินรอยละ 62.14 ของครัวเรือนทั้งหมด อัตราดอกเบี้ยเงินกูเฉลี่ย
รอยละ 6.69 ตอป สำหรับสถานภาพดานแรงงาน ครัวเรือนเกษตรมีสมาชิกในครัวเรือนและแรงงานในภาค
การเกษตรเพิ่มขึ้น เนื่องจากหลังเขารวมโครงการมีกิจกรรมในการผลิตทางการเกษตรมากขึ้นจากเกษตร

เชิงเดี่ยวเปนเกษตรผสมผสาน โดยสมาชิกในครัวเรือนเพิ่มขึ้นจาก 3.65 คนตอครัวเรือน เปน 3.73
คนตอครัวเรือน หรือรอยละ 2.19 และมีแรงงานในภาคการเกษตรเพิ่มขึ้นจาก 2.12 คนตอครัวเรือน เปน 2.24
คนตอครัวเรือน หรือรอยละ 5.66 โดยเปนแรงงานคืนถิ่นเฉลี่ย 1.36 คนตอครัวเรือน หรือรอยละ 3.61

ของแรงงานภาคการเกษตรในครัวเรือน
ดานภาวะการผลิต พบวา พื้นที่เขารวมโครงการเปนที่ลุมรอยละ 50.95 และเปนที่ดอน
รอยละ 49.05 รูปแบบสระเก็บน้ำสวนใหญเปนแบบสี่เหลี่ยมผืนผารอยละ 81.19 และเกษตรกรสวนใหญ
รอยละ 79.29 มีปริมาณน้ำในสระเพียงพอตอการผลิตตลอดทั้งป สวนการใชประโยชนที่ดินนั้น กอนเขารวม
โครงการเกษตรกรทั้งหมดใชประโยชนที่ดินเพื่อปลูกขาวนาปเพียงอยางเดียว หลังเขารวมโครงการ

เกษตรกรไดปรับเปลี่ยนการผลิตเปนเกษตรผสมผสาน สงผลใหมีตนทุนการผลิตสูงจากเดิม 2,278.71
บาทตอไร เปน 4,084.37 บาทตอไร หรือเพิ่มขึ้น 1,805.66 บาทตอไร แตก็ทำใหมูลคาผลผลิต
และผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย เพิ่มขึ้นไปในทิศทางเดียวกัน ดังนี้ มูลคาผลผลิตกอนเขารวมโครงการ 5,299.54

บาทตอไร หลังเขารวมโครงการ 11,125.83 บาทตอไร เพิ่มขึ้น 5,826.29 บาทตอไร ผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย
กอนเขารวมโครงการ 3,020.83 บาทตอไร หลังรวมโครงการ 7,041.46 บาทตอไร เพิ่มขึ้น 4,020.63
บาทตอไร โดยอัตราสวนรายไดตอตนทุนทั้งหมด (B/C Ratio) จาก 2.33 เพิ่มขึ้นเปน 2.72 ทำใหมีความ
คุมคาทางการเงินมากขึ้น

ทั้งนี้ เกษตรกรสามารถปรับเปลี่ยนการผลิตจากเกษตรเชิงเดี่ยวเปนเกษตรผสมผสานได
เนื่องจากมีสระเก็บน้ำที่สามารถใชในการผลิตทางการเกษตรไดตลอดทั้งป ถึงแมวาการทำเกษตร
ผสมผสานทำใหตนทุนการผลิตสูงขึ้น แตก็ทำใหเกษตรกรมีรายไดเพิ่มขึ้นดวยเชนกัน จากการผลิตสินคา
เกษตรที่มีความหลากหลาย ทำใหมีทางเลือกในการจำหนายผลผลิตมากขึ้นตลอดทั้งป ลดความเสี่ยง