Page 74 - รายงานสำรวจทะเบียนรายชื่อพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระดับท้องถิ่น จังหวัดปทุมธานี

5-10

ั
สำคัญของ “สังคมลุมแมน้ำ” คือ การเปนทั้งสังคมเกษตรกรรม ทำสวนทำนา และทำการคาขายกบ
ภายนอกทางทะเล โดยมีแมน้ำลำคลองเปนเสนชีวิต คือเปนทั้งเสนทางคมนาคมทั้งกับภายนอกและ
ภายใน บริเวณใดที่เปนเมืองก็มักจะมีคลองขุดแยกออกจากแมน้ำออกไปทั้งสองฝง ตรงใดที่เปนปาก
คลองก็มักพบวัดสำคัญและยานตลาดตาง ๆ พอมาถึงสมัยรัชกาลที่ 5 การเติบโตของบานเมืองในลุม

แมน้ำก็ถึงขีดสุด เพราะมีการขุดคลองกันอยางมากมายในทองทุงสองฝงแมน้ำเจาพระยา แตคลองสวน
ใหญที่ขุดนั้นไมไดมุงหวังเพื่อการคมนาคมอยางแตกอนเพียงอยางเดียว หากมุงเพื่อขยายพื้นที่การเกษตร
ในการปลูกขาว แมน้ำเจาพระยาเปนระบบนิเวศขนาดใหญที่มีความเชื่อมโยงทั้งในแง ของ
ทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และวัฒนธรรมของคนไทยทั้งประเทศ แมน้ำเจาพระยามีจุดเริ่มจาก

แมน้ำ ปง วัง ยม นาน ในภาคเหนือ และรวมมาบรรจบเปนแมน้ำเจาพระยาที่ปากน้ำโพ และไหลลง
ทะเล ที่จังหวัดสมทรปราการ ประชาชนคนไทยมีวิถีชีวิตที่พึ่งพิงแมน้ำสายหลักนี้มาตั้งแตอดีตกาล
ุ
แมน้ำเจาพระยาทำหนาที่สายเลือดสำคัญ สำหรับภาคการเกษตร เปนแหลงอาหารจากการ
ทำประมง เปนเสนทางเดินเรือขนสงสินคา การเดินทางทางน้ำ เปนที่กำเนิดไฟฟา จากเขื่อนภูมิพล

่
สรางรายไดจากการทองเทียว อยางมากมายในแตละป ทำหนาที่ระบายน้ำ ในฤดูฝน รวมทั้งการรองรับ

ี่
ของเสียจากชุมชนตางๆ ที่สำคัญที่สุดคอแมน้ำเจาพระยาเปน จุดกำเนิดของวัฒนธรรมไทยทเห็นไดตาม

ื
2 ฝงแมน้ำ เปนที่ตั้งของชุมชน ศาสนสถาน และสถานที่สำคัญตางๆ คนไทยตั้งแตอดีต มีความผูกพนกบ
ั
ั
ลำน้ำสายนี้มาเปนเวลานาน จนทำใหเกิดขนบธรรมเนียมประเพณีตางๆ 2 ริมฝงแมน้ำเจาพระยาตั้งแต 
ประเพณีการลอยกระทง วิถีชีวิตริมฝงแมน้ำ การคาขายทางน้ำ การทำบุญ และที่สำคัญคือกระบวนพยุ
หยาตราชลมารคของ พระมหากษัตริยไทย

ั
รูปที่ 5-3 การขนสงสินคาทางน้ำของจังหวดปทุมธานี

5.3.2 การบริการทางระบบนิเวศระบบลำคลอง
คลองชวยใหการคมนาคมขนสงทางน้ำเปนไปโดยสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น โดยเฉพาะใน

บริเวณจังหวัดประทุมธานี ซึ่งมีภูมิประเทศเปนที่ราบลุม เชื่อมกับแมน้ำเจาพระยา การขุดคลองไดชวย
ี่

การสัญจรทางน้ำ โดยเชื่อมแมน้ำสายตางๆ เขาดวยกัน หรือเปนเสนทางลัดในแมน้ำทไหลออม คดเคยว
ี้
ไปมา ใหสามารถเดินทางไดสะดวกยิ่งขึ้น จะเห็นไดวาบานเรือนในภสมัยกอน ลวนหันหนาออกสูคลอง

หรือแมน้ำแทบทงสิ้น แมวาในปจจุบัน การขนสงทางถนนจะมมากขึ้น แตบานเรือนที่ปลูกหันหนาออกสู
ั้
ี
แมน้ำหรือลำคลอง ก็ยังคงมีอยูจำนวนไมนอย คลองที่มีอยูเปนจำนวนมากแตเดิมจะถูกถม เพื่อขยาย
ถนนไปมากแลวก็ตาม คลองมีประโยชนเพื่อใชเปนทางระบายน้ำ และปองกันอุทกภัยจากน้ำทวมและน้ำ