Page 68 - Mae Klong Basin

3-34

3.6 ระบบชลประทาน และการประเมินความตองการน้ำ

การชลประทาน หมายความวา "กิจการที่รัฐบาลจัดทำเพื่อสงน้ำ จากทางน้ำหรือแหลงน้ำไปใช
ในการเพาะปลูก และหมายความถึงการปองกันการเสียหายแกการเพาะปลูกอันเกี่ยวกับน้ำ ทั้งรวมถึง
การคมนาคมทางน้ำ ซึ่งอยูในเขตชลประทานนั้นดวย" ซึ่งจะเห็นวา การชลประทานในพระราชบัญญัติ

การชลประทานราษฎร นอกจาก จะหมายถึง การสงน้ำเพื่อการเพาะปลูกแลว ยังใหหมายรวมถึงกิจการ
ประเภทอื่น ที่เปนประโยชนตอการเพาะปลูก อีก 3 ประเภท คือ การเก็บน้ำ การระบายน้ำและ
การบรรเทาอุทกภัยดวย สวนความหมายในพระราชบัญญัติการชลประทานหลวง ยังมีการคมนาคมทางน้ำ
เพิ่มขึ้นมาอีกประเภทหนึ่งดวย มีวัตถุประสงคของการชลประทาน การเก็บน้ำ (Storage of Water หรือ
Water Conservation) การสงน้ำเพื่อการเพาะปลูก (Irrigation) การระบายน้ำ (Drainage)
การแปรสภาพที่ดิน (Land Reclamation) การบรรเทาอุทกภัย (Flood Control) การไฟฟาพลังน้ำ

(Hydro Power) และการคมนาคมทางน้ำ (Inland Navigation)
การใชน้ำในภาคเศรษฐกิจตางๆ ของประเทศแบงออกไดเปน 5 ประเภท ไดแก (1) การใชน้ำเพื่อ
การเกษตร-ชลประทานและการปศุสัตว (2) การใชน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค (3) การใชน้ำในโรงงาน

อุตสาหกรรมและการทองเที่ยว (4) การใชน้ำในการผลิตไฟฟา และ (5) การใชน้ำในการรักษาสมดุล
นิเวศทายน้ำ ดังนั้น การประเมินความตองการใชน้ำสำหรับกิจกรรมตาง ๆ ตองมีความสอดคลองกับ
การใชน้ำในภาคเศรษฐกิจ ซึ่งแบงออกเปน 5 ประเภท คือ ความตองการน้ำเพื่อการเกษตร เพื่อ
การอุปโภคบริโภค เพื่อการอุตสาหกรรม เพื่อการทองเที่ยว และเพื่อรักษาสมดุลนิเวศวิทยาทายน้ำ
โดยความตองการน้ำเพื่อการเกษตรไดรวมความตองการน้ำในโครงการชลประทาน

1) ความตองการใชน้ำเพื่อการชลประทาน ความตองการน้ำเพื่อการชลประทาน
ประกอบดวยความตองการน้ำเพื่อโครงการชลประทานขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเล็ก สูบน้ำ
ดวยไฟฟาและพื้นที่ชลประทานราษฎร โดยผลการประเมินความตองการน้ำเพื่อโครงการชลประทาน
ประเภทตาง ๆ และสัดสวนความตองการน้ำเพื่อโครงการชลประทานตาง ๆ ตอความตองการน้ำเพื่อ

การชลประทานทั้งหมดทั้งในสภาพปจจุบันและอนาคต ความตองการน้ำเพื่อการชลประทานแยกเปน
3 กลุมโครงการ ไดแก (1) โครงการชลประทานขนาดใหญและขนาดกลางที่มีพื้นที่ตั้งแต 30,000 ไร
(2) โครงการขนาดกลางที่มีพื้นที่นอยกวา 30,000 ไร โครงการชลประทานขนาดเล็กและโครงการสูบน้ำ
ดวยไฟฟา (3) โครงการชลประทานราษฎรหรือพื้นที่เกษตรที่มีศักยภาพในการใชน้ำจากลำน้ำ
2) ความตองการน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคการประเมินความตองการน้ำเพื่อการอุปโภค

บริโภคคำนวณไดจากอัตราการใชน้ำคูณกับจำนวนประชากร โดยจำนวนประชากรไดขอมูลจากกรมการ
ปกครอง กระทรวงมหาดไทย ซึ่งเปนหนวยงานที่ไดทำการรวบรวมขอมูลจำนวนประชากร
อัตราการเปลี่ยนแปลงและความหนาแนนของประชากร จำแนกตามเขตการปกครองเปนรายอำเภอ
โดยขอมูลที่ใชเปนขอมูลลาสุด ในสวนของอัตราการใชน้ำจะแตกตางกันในแตละประเภทชุมชนซึ่งแบง

ออกเปน 2 ประเภท คือ (1) ชุมชนชนบท คิดจากประชากรที่อยูนอกเขตเมือง เชน นอกอำเภอเมือง
นอกเขตเทศบาล นอกเขตสุขาภิบาล โดยคำนวณจากอัตราการใชน้ำในเขตชนบทโดยทั่วไปของประเทศ
ไทยมีคาประมาณ 100 ลิตรตอคนตอวัน ในปจจุบันและ 120 ลิตรตอคนตอวันในอนาคต ซึ่งถูกกำหนด
โดยอาศัยความจำเปนขั้นพื้นฐาน (จปฐ) และการศึกษาวิจัยที่ผานมา (2) เขตเมือง แบงตามขนาด

กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน