Page 77 - Lamphun

4-11

แรงขับเคลื่อน (D-Driver) เป็นสาเหตุของปัญหาหรือสถานการณ์ที่ก าลังวิเคราะห์ เป็นปัจจัยที่มี

พลังขับเคลื่อน สามารถส่งผลให้เกิดความกดดันต่อรัฐบาลหรือผู้รับผิดชอบโครงการได้ ตัวอย่างของแรง
ขับเคลื่อนด้านทรัพยากรดินและสิ่งแวดล้อม ได้แก่ นโยบายรัฐด้านการเกษตร การเพิ่มขึ้นของประชากร
ปัญหาการถือครองที่ดิน นโยบายรัฐในการพัฒนาพื้นที่เฉพาะการขยายตัวรองรับภาคเศรษฐกิจ

การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ภัยพิบัติธรรมชาติ ฯลฯ แรงขับเคลื่อน เป็นสิ่งที่สามารถวัดได้เป็นปริมาณ
ตัวชี้วัดทางเศรษฐกิจได้ ตัวอย่างเช่น การเติบโตของประชากร การเติบโตทางเศรษฐกิจ
หรือความก้าวหน้าของเทคโนโลยี เป็นต้น
ความกดดัน (P-Pressure) คือผลที่ได้รับจากแรงขับเคลื่อนก่อให้เกิดแรงกดดันต่อรัฐบาลหรือ
ผู้รับผิดชอบโครงการ ซึ่งส่งผลให้ทราบถึงสถานภาพหรือสถานการณ์ปัจจุบันของทรัพยากรดินและ

สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้น ตัวอย่างเช่น ความต้องการที่ดินเพื่อกิจกรรมต่างๆ ความต้องการน้ าเพื่อการเกษตร
ความต้องการอาหาร การปรับตัวและบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ รักษาสมดุลของ
ระบบนิเวศของประเทศ การจัดสรรงบประมาณในการด าเนินการ เป็นต้น

สภาวะ (S-State) คือสถานภาพหรือสถานการณ์ของทรัพยากรดินและสิ่งแวดล้อมที่สนใจใช้
อธิบายสภาพหรือสถานะของสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปอันเนื่องมาจากปัจจัยต่างๆ ทั้งจากภาวะ
กดดันและการตอบสนอง ตัวอย่างเช่น ที่ดินเพื่อการเกษตรลดลงความเสื่อมโทรมของที่ดินเพื่อ
การเกษตรพื้นที่ป่าไม้ลดลงการชะล้างพังทลายของดินดินถล่มภัยพิบัติทั้งอุทกภัยและภัยแล้งเกิดขึ้น

บ่อยครั้ง เป็นต้น
ผลกระทบ (I-Impact) คือผลลัพธ์ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรดินและสิ่งแวดล้อม
ตัวอย่างเช่น การสูญเสียพื้นที่เพื่อการเกษตร ที่ดินมีความเสื่อมโทรม เกิดความไม่มั่นคงทางอาหาร
ผลผลิตการเกษตรลดลง รายได้ของเกษตรกรลดลง สารเคมีสะสมในดินและแหล่งน้ า มีความขัดแย้ง

ในการถือครองที่ดิน ต่างชาติเข้ามาถือครองที่ดิน เป็นต้น
การตอบสนอง (R-Responses) คือแนวทางการบริหารการจัดการภาครัฐ นโยบาย มาตรการ
แผนงาน โครงการกิจกรรม รวมถึงกลไกด าเนินงาน เพื่อตอบสนองการแก้ปัญหาและลดผลกระทบตั้งแต่
อดีตจนถึงปัจจุบัน ตลอดจนป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต ตัวอย่างเช่น การออกกฎระเบียบ

ในการบริหารจัดการที่ดินเพื่อการเกษตร การอนุรักษ์ดินและน้ า การปรับปรุงบ ารุงดิน การจัดที่ดินท ากิน
การถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร การคุ้มครองพื้นที่เพื่อการเกษตร การจัดหาน้ า การปลูกป่า
การแก้ปัญหาการเช่าที่ดินเพื่อการเกษตร การป้องกันต่างชาติเข้ามาถือครองที่ดิน ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี

แผนปฏิรูปประเทศ ยุทธศาสตร์การบริหารจัดการน้ า ยุทธศาสตร์กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ นโยบาย
การบริหารจัดการที่ดินและทรัพยากรดิน แผนแม่บทการรองรับการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ เป็นต้น