Page 125 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดสมุทรปราการ 2566

3-55

3.4.2 ทรัพยากรแร

จังหวัดสมุทรปราการมีลักษณะภูมิประเทศเปนที่ราบลุมชายฝงทะเล มีแมน้ำเจาพระยาไหล
่
ผานตอนกลางจังหวัดและไหลคดเคี้ยวตามแนวเหนือใตลงสูอาวไทย กระแสน้ำที่ไหลออกปะทะกับคลืน
ทะเลทำใหปากแมน้ำเจาพระยาขยายกวางออกมีกระแสน้ำชายฝงพัดพาตะกอนไปสะสมตัวเปนแนว
ิ

ั้
ชายฝงในทศทางตะวันออก-ตะวันตก ทั้งสองฟากของแมน้ำเจาพระยา ประกอบกับชายฝงทงหมดเปนท ี่
ราบน้ำขึ้นถึงปาชายเลน ดวยเหตุนี้จังหวัดสมุทรปราการจึงเปนที่สะสมของตะกอนยุคปจจุบันหลายชนิด
ซึ่งมีคุณประโยชนกับมนุษยเปนอยางยิ่ง หนึ่งในนั้นคือทรัพยากรธรณีประเภทดินเหนียว

ิ
ี่
ดินเหนียวเปนดินที่เกดจากตะกอนทพัดพามาทับถมกน ดินเหนียวประกอบดวยแรเคโอลิไนต
ั
(kaolinite) เปนสวนใหญ โดยแรเคโอลิไนตที่พบในดินเหนียว มักมีผลึกที่ไมสมบูรณและมีขนาดเล็ก
นอกจากนี้ยังพบแรดินชนิดอื่น ๆ อาทิ มอนตมอริลโลไนต (montmorillonite) อิลไลต (illite) ควอตซ 
(quartz) แรไมกา (mica) แรเหล็กออกไซด (iron oxide) รวมทั้งมักมีสารอินทรียปะปนอยูเสมอ ดิน
เหนียวมีสีตาง ๆ เกิดจากการมีแรธาตุชนิดตาง ๆ ในปริมาณที่แตกตางกัน อาทิ สีดำ เทา ครีม และ
ุ
น้ำตาล ดินเหนียวที่มีสีเทาหรือดำนั้นจะมอินทรียวัตถปนมาก สวนดินเหนียวสีครีมหรือน้ำตาลมาจากแร
ี
็
เหล็กที่ปะปนอยูดินเหนียวมีสมบัติเดนในการนำมาขนรูปคอ มีความเหนียว และเมื่อแหงมีความแขงแรง
ึ้
ื
ึ
่
สูง ทำใหผลิตภัณฑหลังแหงมีความแข็งแรง แตอยางไรก็ตามเมื่อแหง ดินเหนียวมักมีการหดตัวสูง ซง
เปนสาเหตุหนึ่งที่ทำใหผลิตภัณฑมีการแตกราว ดังนั้นจึงไมนิยมใชเนื้อดินเหนียวลวน ๆ ในการขึ้นรูป
ี่
ผลิตภัณฑ แตตองมีการผสมวัสดุทไมมีความเหนียว อาทิ ดินเชื้อ หรือทราย เพื่อลดการดึงตัวและหดตัว

ซึ่งจะชวยลด ปญหาการแตกราว เนื่องจากการหดตวของดินได ดินเหนียวหลายชนิดมีชวงอุณหภูมิท่จะ
ั
ี

เปลี่ยนไปเปนเนื้อแกวกวาง ซึ่งจะเปนประโยชน คือ ชวยปรับปรุงเนื้อผลิตภัณฑหลังการเผาใหดีขึ้น ใน
การใชประโยชนจากดินเหนียวนั้น นอกจากใชเปนเนื้อดินปนสำหรับหัตถกรรมพื้นบานแลว ยังนิยม
ี
ิ
นำมาใชผสมกับดินขาวเพื่อเพิ่มความเหนียว หรือชวยใหน้ำดินมการไหลตัวดีขึ้น ในบรรดาวัตถุดบ
ทั้งหลายที่ใชในการผลิตผลิตภัณฑเซรามิก โดยเฉพาะหัตถกรรมพื้นบาน อาทิ หมอ ไห กระถาง อิฐ นัน
้
ี
ี่
ั
ดินเหนียวเปนวัตถุดิบทมความสำคญอยางยิ่ง นอกจากนั้นแลวดินเหนียวสามารถนำมาใชประโยชนดาน
การกอสรางได คือ นำมาถมที่ซึ่งในจังหวัดที่มีพื้นทีติดทะเลการนำหินแข็งมาถมที่หาไดยาก และในบาง
่
ี่
ั
ี่
พื้นที่ไมมีเลย สำหรับจังหวัด สมุทรปราการเปนทพนทที่ติดทะเล มีการกัดเซาะของชายฝงทะเลในอตรา
ื้
่
่
สูง และเปนพื้นที่ทีมีโรงงาน อุตสาหกรรมเปนจำนวนมาก ดังนั้นการใชดินเหนียวถมที่ จึงเปนสิงจำเปน
อยางยิ่ง
ุ
แหลงดินเหนียวหรือดินเคลยในจังหวัดสมทรปราการ สวนใหญเกิดจากตะกอนทะเลปะปนกบ
ั
ตะกอนทางน้ำพบกระจายตัวอยูทั่วไปของพื้นจังหวัด จากขอมูลกรมโรงงานอุตสาหกรรม พบมีการ
ประกอบกิจการบอดินจำนวน 1 บอ แตบอที่มีขนาดใหญและมีการดำเนินการอยู คือบอดินของบริษท
ั
ั้
นรินทรเนรมิต จำกัด ตั้งอยูที่ตำบลบางปลา อำเภอบางพลี บอดินนี้มีพื้นทงหมดประมาณ 1,000 ไร แต
บอ ปจจุบันที่กำลังดำเนินการมพื้นที่ประมาณ 100 ไร ลักษณะการขุดเปนแปลงเล็ก ๆ และเมอมน้ำเตม
ี
็
่
ี
ื
ี่
จะขยับไปเปดเปนบอใหม ลักษณะตะกอนทพบดานบนสุดของบอเปนดินเคลยทมีเนื้อแนนสีเทา ชั้นหนา
ี่
ประมาณ 5 เมตร พบเศษเปลือกหอยปจจุบันปะปน เปนหอยกาบคู ขนาดประมาณ 3-5 เซนติเมตร
ตะกอนดินเคลยนี้วางตัวอยูบนตะกอนดินเคลยทมีเนื้อนิ่ม สีเขียวอมเทา ชั้นหนาประมาณ 10 เมตร โดย
ี่