Page 19 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดประจวบคีรีขันธ์
P. 19
บทที่ 2
ข้อมูลทั่วไป
2.1 ประวัติ และเอกลักษณ์
2.1.1 ความเป็นมา การตั้งถิ่นฐาน ชื่อเดิม ความส าคัญทางประวัติศาสตร์ เกียรติภูมิ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ถือเป็นจังหวัดของภาคกลาง แตํพื้นที่อยูํตอนบนของภาคใต๎ หรือ
จะเรียกวําเป็นประตูกํอนสูํจังหวัดภาคใต๎ คือ จังหวัดชุมพรก็คงไมํผิด เพราะการเดินทางไปทํองเที่ยว
ทางภาคใต๎จังหวัดใดก็ตามตั้งแตํชุมพรลงไปจะต๎องขับรถผํานจังหวัดประจวบคีรีขันธ์กํอน มีเส๎นทาง
ข๎ามคาบสมุทรที่แคบที่สุดในสยาม จังหวัดประจวบคีรีขันธ์มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาไมํคํอยแนํชัด
เนื่องจากเป็นพื้นที่แคบ ยามมีศึกสงครามยากแกํการปูองกันจึงต๎องปลํอยให๎เป็นเมืองร๎างหรือยุบเมือง
เป็นสํวนหนึ่งของเมืองเพชรบุรี ในอดีตเป็นเพียงเมืองชั้นจัตวาเล็กๆ ที่รวมกันอยูํภายใต๎การปกครองของ
เมืองเพชรบุรี พอถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล๎านภาลัยจึงได๎โปรดเกล๎าฯ ตั้งเมือง
บางนางรมที่ปากคลองบางนางรม ได๎รวมเมืองบางนางรม เมืองกุย และเมืองคลองวาฬ แตํสภาพที่ดิน
ไมํเหมาะสมแกํการเพาะปลูกจึงได๎มีการย๎ายเมืองไปยังเมืองกุยบุรีที่มีความอุดมสมบูรณ์ และการ
ตั้งบ๎านเรือนหนาแนํนกวํา แตํยังเรียกเมืองบางนางรมตามเดิมจวบจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล๎า
เจ๎าอยูํหัว จึงได๎เปลี่ยนชื่อเมืองเป็นเมืองประจวบคีรีขันธ์ เพื่อให๎ชื่อคล๎องกับชื่อของเกาะกงที่แยกออก
จากจังหวัดตราด คือ "เมืองประจันตคีรีเขต" จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล๎าเจ๎าอยูํหัว
ทรงจัดการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล เมืองประจวบคีรีขันธ์จึงถูกยุบรวมเป็นอ าเภอหนึ่งของเมือง
เพชรบุรี
ตํอมาได๎มีการย๎ายเมืองประจวบคีรีขันธ์มาตั้งที่ต าบลเกาะหลัก ในชํวงนี้เมืองประจวบคีรีขันธ์
และเมืองปราณบุรีขึ้นตรงกับเมืองเพชรบุรี สํวนเมืองก าเนิดนพคุณขึ้นตรงกับเมืองชุมพร พระบาทสมเด็จ
พระจอมเกล๎าเจ๎าอยูํหัวมีพระราชด าริสงวนชื่อเมืองปราณไว๎ (เมืองเกําที่ตั้งอยูํที่ปากน้ าปราณบุรี) จึงได๎
เปลี่ยนชื่อเมืองประจวบคีรีขันธ์ที่ตั้งอยูํที่ต าบลเกาะหลักเป็นเมืองปราณบุรี รัชสมัยพระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกล๎าเจ๎าอยูํหัวจึงได๎มีการเปลี่ยนชื่อเมืองปราณบุรีเป็นเมืองประจวบคีรีขันธ์ เพื่อปูองกันการ
สับสนกับเมืองปราณที่ปากน้ าปราณบุรี หลังจากมีการยกเลิกระบบการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล
เมืองประจวบคีรีขันธ์จึงไมํได๎ขึ้นตรงกับเมืองเพชรบุรี
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์เป็นเมืองที่มีชายฝั่งทะเลยาวตลอดแนว จึงมีแหลํงทํองเที่ยวทาง
ทะเลมากมายหลายแหํงที่ขึ้นชื่อ คือ ชายทะเลหัวหินซึ่งมีชื่อเสียงมาเนิ่นนานและเขตพื้นที่ที่แคบที่สุด
ของประเทศไทย อยูํในเขตจังหวัดนี้ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ตั้งอยูํบนสํวนที่แคบที่สุดของประเทศไทย
11 กิโลเมตร แตํมีชายทะเลยาวถึง 212 กิโลเมตร ซึ่งเกือบเทํากับ จังหวัดนครศรีธรรมราชก็วําได๎ จาก
ศาลหลักเมืองจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สร๎างขึ้นในสมัย ร.ต.อ านวย ไทยานนท์ เป็นผู๎วําราชการจังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์ พระบาทสมเด็จพระเจ๎าอยูํหัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล๎าให๎สมเด็จ
พระบรมโอรสาธิราชสยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชด าเนินแทนพระองค์ ทรงเปิดศาลหลักเมือง
เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2537 เพื่อให๎เป็นสิริมงคลและหลักชัยคูํบ๎านคูํเมือง
