Page 115 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดกาฬสินธุ์ 2566

3-45

3.3.3 การประเมินคุณภาพที่ดิน

่
ิ
การประเมินคุณภาพที่ดนเปนขั้นตอนทีมีความสำคัญตอการวางแผนการใชทีดินใหเกิดผล
่
ตามเปาหมาย โดยการพิจารณาจากศักยภาพของหนวยทรัพยากรที่ดินตอการใชประโยชนที่ดินแตละ
ประเภทในระดับการจัดการที่แตกตางกัน การประเมินคุณภาพที่ดินมีวิธีการประเมินหลายวิธี เชน
หลักการประเมินคุณภาพที่ดินของกระทรวงเกษตรแหงประเทศสหรัฐอเมริกา (USDA) สำหรับกรม
พัฒนาที่ดินไดยึดถือหลักการประเมินตามวิธีประเมินคุณภาพที่ดินของ FAO Framework ค.ศ. 1983
ซึ่งมีวิธีการประเมินคุณภาพที่ดินที่สามารถทำได 2 รูปแบบ ไดแก รูปแบบแรก การประเมินทางดาน
คุณภาพ (Qualitative Land Evaluation) เปนการประเมินเชิงกายภาพเทานั้น วาดินนั้น ๆ มีความ

เหมาะสมมากนอยเพียงใดตอการใชประโยชนที่ดินประเภทตาง ๆ และรูปแบบที่สอง การประเมิน
ทางดานปริมาณหรือดานเศรษฐกิจ (Quantitative Land Evaluation หรือ Economic Evaluation)
โดยการประเมินจากคาตอบแทนในรูปผลผลิตที่ไดรับ ตัวเงินในการลงทุนและตัวเงินจากผลตอบแทนท ่ ี
ไดรับ ซึ่งในการประเมินคุณภาพที่ดินสำหรับการวางแผนการใชที่ดินจังหวัดกาฬสินธุ ไดเลือกใชเฉพาะ

การประเมินทางดานคุณภาพเทานั้น โดยไมไดมีการประเมินทางดานปริมาณหรือดานเศรษฐกิจรวมดวย
การประเมินประเมินคณภาพที่ดินทางดานคุณภาพ ในระบบ FAO ไดกำหนดคณภาพทดิน
ุ
ุ
ี่
ที่นำมาประเมินสำหรับการปลูกพืชไวทั้งหมด 25 ชนิด สำหรับประเทศไทยคุณภาพที่ดินที่นำมาประเมน
ิ
ั้
ี่
มี 13 ชนิด ซึ่งในขึ้นตอนการประเมินหากนำคุณภาพที่ดินทงหมดมาใชในการพิจารณา อาจทำใหผลทได
ไมตรงกับความจริง จึงมีความจำเปนตองนำคุณภาพที่ดินแตละชนิดมาจัดลำดับความสำคัญกอนที่จะ
เลือกใชเปนตัวแทนคุณภาพที่ดินที่นำมาใชในการประเมิน ตามเงื่อนไขในการคัดเลือกคุณภาพที่ดินวา
จะตองมีครบอยางนอย 3 ประการ ไดแก 1) ตองมีผลตอพืชหรือประเภทการใชที่ดินนั้น ๆ 2) คาวิกฤต ิ
ตองพบในพนทที่จะปลูกพชนั้น ๆ 3) การรวบรวมขอมลสามารถปฏิบัติได เมื่อพจารณาตามเงอนไขการ
ื้
ื่
ู
ิ
ื
ี่
คัดเลือกคุณภาพที่ดิน สามารถกำหนดคุณภาพที่ดินที่ใชในการประเมินได 7 ชนิด ดั้งนี้

1) ความชุมชื้นที่เปนประโยชนตอดิน (m) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก ไดแก ปริมาณ


น้ำฝนเฉลียในรอบป
่
2) ความเปนประโยชนของออกซิเจนตอรากพืช (o) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก 
สภาพการระบายน้ำของดิน
3) ความเปนประโยชนของธาตุอาหาร (s) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก ระดับความ

อุดมสมบูรณของดิน

4) การดูดยึดธาตุอาหาร (n) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก ความจุแลกเปลี่ยนแคต
ไอออน และความอิ่มตัวเบสในชั้นดินบน
5) สภาวะการหยั่งลึกของราก (r) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก ความลึกของดิน

่
ื้
6) ศักยภาพการใชเครืองจักร (w) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก ความลาดชันของพนท ี่

้
7) ความเสียหายจากการกดกรอน (e) ปจจัยในการพิจารณา ไดแก ความลาดชันของพนท ่ ี

ั
ื
การจำแนกชั้นความเหมาะสมของที่ดิน (Land Suitability Classification) ตามหลักการ
ของ FAO Framework ไดจำแนกอันดับความเหมาะสมของที่ดินเปน 2 อันดับ (Order) คือ
1) อันดับที่เหมาะสม (Order S, suitability)
2) อันดับที่ไมเหมาะสม (Order N, not suitability)