Page 83 - แผนการใช้ที่ดินเพื่อการผลิตข้าวคุณภาพสูงรายพันธู์ กข43

ี่
บทท 4
การวางแผนการใช้ที่ดินเพื่อการผลิตข้าว

การผลิตข้าวของประเทศไทย ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (ปี 2556-2565) จากข้อมูลของสำนักงาน
เศรษฐกิจการเกษตร พบว่า เนื้อที่เพาะปลูกข้าวมีแนวโน้มลดลงจาก 63.013 ล้านไร่ ในปี 2564 เป็น
62.917 ล้านไร่ ในปี 2565 โดยมีอัตราการขยายตัวเพิ่มขึ้นต่อปี ร้อยละ 0.53 ขณะเดียวกันมีผลผลิต
ั
26.807 ล้านตันข้าวเปลือก ในปี 2564 ลดลงเหลือ 26.703 ล้านตันข้าวเปลือก ในปี 2565 หรือมีอตรา
การขยายตัวเพิ่มขึ้นต่อปี ร้อยละ 0.18 ในส่วนของผลผลิตต่อไร่ 445 กิโลกรัมต่อไร่ คงที่ในทั้งปี 2564
และปี 2565 อย่างไรก็ตามอัตราการขยายตัวมีแนวโน้มลดลงต่อปี ร้อยละ 0.32 การปลูกข้าวส่วนใหญ่
ปลูกมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ

การค้าข้าวในปี 2565/66 ปริมาณการค้าข้าวของโลกรวม 56.43 ล้านตันข้าวสาร โดยประเทศ
ไทยมีส่วนแบ่งคิดเป็นร้อยละ 15.63 ของการตลาดโลก มีความต้องการใช้ภายในประเทศ 12.80 ล้าน
ตันข้าวสาร สามารถส่งออกทำรายได้ให้แก่ประเทศเป็นมูลค่ารวม 138,452 ล้านบาท เป็นปริมาณ 7.70
ุ
ล้านตันข้าวสาร นอกจากนี้การผลิตข้าวยังเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญของภาคการเกษตรและอตสาหกรรม
ต่อเนื่อง ก่อให้เกิดการจ้างงานในภาคอุตสาหกรรม

ตามแผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจรภายใต้นโยบาย “ตลาดนำการผลิต” ที่ได้
ดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2559 โดยมีกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงมหาดไทย
(กรมการปกครอง) และกระทรวงการคลัง (ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร) เป็นหน่วยงานหลัก

ร่วมกันจัดทำแผนการผลิตและการตลาดข้าวครบวงจร เพื่อบริหารจัดการสินค้าข้าวตลอดห่วงโซ่อปทาน
ุ
ตั้งแต่การผลิต การสีแปรสภาพ จนถึงการตลาด โดยใช้หลักการตลาดนำการผลิต แยกตลาดข้าวทั่วไป
กับตลาดเฉพาะ เพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการผลิต สร้างความเป็นธรรมในการขายข้าวของชาวนา
ทั้งนี้ ยุทธศาสตร์ข้าวไทยด้านการผลิต ปี 2563 – 2567 ได้กำหนดให้มีการเพมประสิทธิภาพการบริหาร
ิ่
จัดการการผลิตข้าว โดยมีเป้าประสงค์ให้ปริมาณการผลิตข้าวมีความสมดุลกับความต้องการของตลาด
ิ่
ชาวนาสามารถผลิตข้าวได้อย่างมีประสิทธิภาพเพมขึ้น ได้ปริมาณผลผลิตต่อไร่สูงขึ้น มีต้นทุนการผลิตที่
ต่ำลง และการผลิตเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมที่มีความยั่งยืน ได้ผลผลิตข้าวมีคุณค่าโภชนาการสูงมีคุณภาพ
ได้มาตรฐาน ปลอดภัย เป็นที่ได้รับความไว้วางใจ และต้องการบริโภคมากที่สุด

ข้าวตลาดเฉพาะมีลักษณะของการสร้างมูลค่าเพิ่มให้ข้าวและผลิตภัณฑ์จากข้าว โดยข้าวตลาด
เฉพาะมีความเฉพาะทั้งที่เป็นข้าวอินทรีย์ ข้าวที่มีสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ข้าวที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
และผลิตภัณฑ์แปรรูปจากข้าว ในปัจจุบันเกิดกระแสของการใส่ใจในสุขภาพมากขึ้น รวมถึงจากการที่
ประเทศไทยเปลี่ยนเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ โดยมีสัดส่วนของผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น ดังนั้น ข้าวที่มีคุณค่าทาง

โภชนาการสูง จึงเป็นทางเลือกหนึ่งของการบริโภคเพื่อสุขภาพ
กรมพัฒนาที่ดินจึงได้วางแผนการใช้ที่ดินเพื่อการผลิตข้าวคุณภาพสูงรายพันธุ์ กข43 โดย
ตั้งเป้าหมายเฉพาะในพื้นที่ที่มีการกำหนดพื้นที่เป้าหมายส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ กข43 ตามประกาศ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ รวมถึงเป็นพื้นที่ที่มีความเหมาะสมสำหรับการปลูกข้าวพันธุ์ กข43 ตาม

สภาพที่มีการเพาะปลูกข้าวในปัจจุบัน เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจในการทำการผลิต หรือการ
ส่งเสริมการผลิตทางการเกษตรที่เหมาะสม มีปริมาณการผลิตที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาด