Page 97 - Cost-Benefit Analysis of agricultural waste management methods
P. 97
จากการขนสIงเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรจากแปลงเกษตรไปยังโรงงานแปรรูปเพื่อผลิตพลังงาน
เป\นตDน (ผูDอำนวยการกองจัดการคุณภาพอากาศและเสียง, 2565)
อDอย เป\นสินคDาเกษตรที่นับไดDวIาประสบความสำเร็จในการลดการเผาในพื้นที่โลIงหรือแปลง
เกษตร ความสำเร็จจากการดำเนินนโยบายลดการเผาของอDอยสIวนหนึ่งมาจากโครงสรDางการดำเนินงาน
เชิงนโยบายที่ชัดเจน มีภาคี 3 ฝาย ไดDแกI หนIวยงานราชการ โรงงาน และเกษตรกร ดังนั้นการกำหนด
แนวทางปฏิบัติเพื่อตอบสนองแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแหIงชาติ การแกDไขปญหามลพิษดDานฝุน
ละออง จะถูกกำหนดจากผูDที่เกี่ยวขDองโดยแทDจริง เป\นขDอตกลงระหวIางกันทั้ง 3 ฝาย ภายใตDอำนาจ
พระราชบัญญัติอDอยและน้ำตาล โครงการซื้ออDอยสด เป\นโครงการที่จัดทำขึ้นเพื่อลดการเผาอDอยใน
ขั้นตอนการเก็บเกี่ยว จากการสัมภาษณ1 พบวIา ปจจัยที่ผลักดันใหDโครงการนี้สามารถลดพื้นที่การเผาอDอย
ในขั้นตอนการเก็บเกี่ยวไดDนั้น เนื่องจาก (1) การมีระเบียบ กฎเกณฑ1 การควบคุมผIานมติที่ประชุมบริหาร
เพื่อออกเป\นพรบ.ที่ชัดเจน (2) การหารือ คานอำนาจระหวIางกันของผูDมีสIวนไดDเสีย (Stakeholders)
ทั้ง 3 ฝาย ทำใหDไดDรับฟงปญหาที่แทDจริง และรIวมกันหาทางออกที่ทุกฝายสามารถยอมรับไดD และ (3)
การทำงานมีการประสานงานกันในทุกระดับตลอดกระบวนการผลิต และการสื่อสารระหวIางโรงงานไปยัง
เกษตรกรก็นับเป\นปจจัยที่มีสIวนชIวยในการดำเนินนโยบายประสบความสำเร็จ
ความสำเร็จของโครงการซื้ออDอยสด (เพื่อลดการเผา) สามารถประเมินไดDจากพื้นที่เผาอDอย
ซึ่งในปจจุบันยังคงเหลือพื้นที่ที่ยังคงการเผากIอนการเก็บเกี่ยวประมาณรDอยละ 30 กลไกการทำงาน
เป\นไปในลักษณะการสIงตIอนโยบายและแนวทางปฏิบัติจากสIวนกลาง ซึ่งมีการหารือระหวIางไตรภาคี
ออกเป\นพรบ.ใหDแกIหนIวยงานในแตIละพื้นที่ ในระดับพื้นที่จะมีการประชุมระดับจังหวัด โดยมีหนIวยงาน
หลัก ๆ ไดDแกI สำนักงานอDอยและน้ำตาลสIวนภูมิภาค เกษตรจังหวัด และตัวแทนโรงงานในพื้นที่นั้น ๆ
รวมถึงตัวแทนเกษตรกร เป\นผูDรับนโยบายจากสIวนกลางเพื่อนำไปปฏิบัติ ในสIวนของอุปสรรค
ของความสำเร็จในการดำเนินการตามโครงการซื้ออDอยสด (เพื่อลดการเผา) คือ เกษตรกรมีความเขDาใจ
ถึงผลกระทบจากการเผา แตIไมIสามารถลดการเผาไดDในทุกพื้นที่ เนื่องจากปญหาดDานแรงงาน
เพราะการเก็บเกี่ยวอDอยสดตDองใชDแรงงานจำนวนมาก และตDองใชDเวลาในการเก็บเกี่ยวนานกวIาการเก็บ
เกี่ยวอDอยไฟไหมD (การเก็บเกี่ยวโดยการเผากIอนการตัด) ดังนั้น แนวทางในการสIงเสริมใหDโครงการ
ลดการเผาสัมฤทธิ์ผลไดDดียิ่งขึ้น สามารถทำไดDโดยการสนับสนุนเงินทุนเพื่อซื้อเครื่องจักร ลดปญหาดDาน
แรงงาน แมDในปจจุบันจะมีโครงการสินเชื่อเพื่อสIงเสริมการผลิตอDอยอยIางครบวงจร แตIเกษตรกรยังเขDาถึง
สินเชื่อในโครงการนี้ไดDไมIมากนัก อยIางไรก็ตามปจจัยหนึ่งที่จูงใจใหDเกษตรกรปรับรูปแบบการเก็บเกี่ยว
อDอยจากการเผาไปสูIการเก็บเกี่ยวอDอยสด คือ เงินสมทบจากรัฐบาลเพื่อชIวยเหลือปจจัยการผลิต
โดยจัดสรรใหDเกษตรกรที่ขายอDอยสดหลังการป^ดหีบในอัตรา 120 บาทตIอตัน (ผูDอำนวยการสำนักงาน
คณะกรรมการอDอยและน้ำตาล, 2565)
สำหรับขDาวนั้น การสื่อสารทำความเขDาใจเกี่ยวกับแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแหIงชาติ
การแกDไขปญหามลพิษดDานฝุนละออง ทำโดยผIานกิจกรรมรณรงค1ในพื้นที่ ทำใหDเกษตรกรมีความเขDาใจ
นโยบายที่กำหนดขึ้นจากหนIวยงานกลางระดับประเทศ แตIยังมีขDอจำกัดทางกายภาพ เชIน สภาพลักษณะ
92
