Page 64 - Lower Songkhram River Basin

2-48

2.8 การประเมินคุณภาพที่ดินและการจำแนกชั้นความเหมาะสมของที่ดิน (Land

Suitability Classification)

2.8.1 การประเมินคุณภาพที่ดินตามระบบ FAO
บัณฑิต ตันศิริ และคำรณ ไทรฟก (2542) กลาววา ที่ดินเปนทรัพยากรหรือเปนอุปทาน
(Supply) และการใชประโยชนที่ดินเปนอุปสงค (Demand) คุณภาพที่ดิน (Land quality) และ
คุณลักษณะที่ดิน (Land characteristics) ของที่ดินในแตละพื้นที่มีเอกลักษณเฉพาะเจาะจง เชน ที่ดิน

แตละแหงมีภูมิอากาศ (Climate) และสมบัติของดิน (Soil properties) ที่แตกตางกัน เปนตน
นอกจากนี้ยังกลาวตออีกวา เพื่อที่จะสามารถประเมินไดวาที่ดินบริเวณนั้น ๆ มีความเหมาะสมที่จะปลูก
พืชพรรณอะไรไดบาง มีความเหมาะสมหรือไมเหมาะสมมากนอยเพียงใด และมีขอจำกัดในดานใดบาง
ดังนั้นคุณภาพของที่ดินนั้น ๆ ตองมีอิทธิพลตอการเจริญเติบโตและผลผลิตของพืช เพราะพืชแตละชนิด

ตองการปจจัยในการเจริญเติบโต ( Land use requirements ) ที่แตกตางกัน
2.8.2 นิยามของคำที่ใชในการประเมินคุณภาพที่ดิน
ที่ดิน (Land) หมายถึง พื้นผิวโลกที่เปนแผนดิน ประกอบดวย ดิน หิน กรวด ทราย น้ำ
อากาศ สิ่งมีชีวิต พืชพรรณ สิ่งปกคลุม และภูมิอากาศ ที่ดินตางจากดินตรงที่ที่ดินจะตองมีคาพิกัด

ทางภูมิศาสตรที่ตายตัว เคลื่อนยายไมได และหมายรวมถึงสิ่งที่อยูเหนือผิวดิน คือ พืชพรรณ สิ่งมีชีวิต
(Biodiversity) และภูมิอากาศตลอดจนชั้นที่อยูใตดิน เชน วัตถุตนกำเนิด หิน ดิน น้ำใตดิน และแร เปนตน
นอกจากนี้ที่ดินยังมีคุณสมบัติของการถูกครอบครอง (Land ownership) อีกดวย แตในการประเมิน

คุณภาพที่ดินในที่นี้จะถือเพียงวาที่ดินประกอบดวยดิน (Soil) และภูมิอากาศ (Climate) เทานั้น
แตในชวงที่กำหนดแผนการใชที่ดินจะพิจารณาที่ดินครอบคลุมความหมายดังที่ไดกลาวมาแลวทั้งหมด
ดิน (Soil) คือ วัสดุอินทรียหรืออนินทรียที่เกิดมาจากกระบวนการกำเนิดดิน ดินที่จำแนก
จะมีความลึกโดยทั่วไปไมเกิน 2 เมตร ประกอบดวยชั้นดินซึ่งวางตัวตามแนวนอนมีสมบัติที่แตกตางกัน
ทั้งทางเคมีและกายภาพ สมบัติตาง ๆ เหลานี้สามารถตรวจสอบ วัดคาเชิงปริมาณได และถือเปนปจจัย

บงชี้ (Diagnostic factors) ในการประเมินคุณภาพที่ดิน
ภูมิอากาศ (Climate) มีความสำคัญกับการเจริญเติบโตของพืชอยางมาก จะเห็นไดจาก
มีการกำหนดเขตภูมิอากาศการเกษตรในหลากหลายประเทศ รวมทั้งประเทศไทยดวยภูมิอากาศเปน

ปจจัยที่จำเปนและมีความสำคัญเนื่องจากเปนขอจำกัดที่ไมสามารถแกไขได หรือตองมีการลงทุนและ
ใชเทคโนโลยีวิทยาการสูง จึงจะสามารถสรางสภาวะภูมิอากาศเทียม (Artificial climatic condition)
ขึ้นมาได ปจจัยเกี่ยวกับภูมิอากาศที่นำมาประเมินความเหมาะสมของที่ดินสำหรับการปลูกพืช ไดแก
อุณหภูมิ ปริมาณน้ำฝน ความชื้นสัมพัทธ ปริมาณและความเขมของแสง และชั่วโมงที่มีแสงแดด เปนตน

คุณภาพที่ดิน (Land quality) หมายถึง คุณสมบัติของดินที่มีผลตอการใชประโยชนที่ดิน
(การกสิกรรม) เชน ความอุดมสมบูรณของดิน ออกซิเจนที่เปนประโยชน ความลึกของดิน อุณหภูมิ
อากาศ แสงสวางจากดวงอาทิตย เปนตน
สมบัติของที่ดิน (Land properties) หมายถึง สมบัติของดินที่ตรวจวัดเชิงปริมาณได

อาจจะไดจากหองปฏิบัติการหรือการตรวจสอบภาคสนาม เชน CEC, BS, pH, N, P, K, OM เนื้อดิน
ความลึกของดิน และการระบายน้ำของดิน เปนตน