Page 115 - Lower Songkhram River Basin

บทที่ 4

แผนการใชที่ดินเพื่อบริหารจัดการพื้นที่ชุมน้ำที่มีความสำคัญระหวางประเทศ

ปจจุบันพื้นที่ชุมน้ำตาง ๆ ของโลก รวมทั้งพื้นที่ชุมน้ำของประเทศไทยกำลังตกอยูในภาวะถูกคุกคาม

จากการบุกรุกและกิจกรรมการพัฒนาในรูปแบบตาง ๆ ดานเกษตรกรรม ดานการประมง ดานอุตสาหกรรม
และการขยายตัวของเมือง โดยมีสาเหตุที่สำคัญ คือ ขาดขอมูลพื้นฐานและขาดการวางแผนและการบริหาร
จัดการพื้นที่ชุมน้ำ นโยบายและการบริหารจัดการที่แยกสวน และไมชัดเจน ขาดความตระหนักถึงคุณคา
และความสำคัญของพื้นที่ชุมน้ำ ชุมชนขาดโอกาสในการมีสวนรวม ในการวางแผนและจัดการพื้นที่ชุมน้ำ

ซึ่งพื้นที่ชุมน้ำแมน้ำสงครามตอนลางเปนพื้นที่ชุมน้ำแหงหนึ่งที่เกิดภัยคุกคามดังที่กลาวขางตน

ดังนั้น เพื่อใหเกิดการตระหนักในคุณคาและความสำคัญของพื้นที่ชุมน้ำที่ควรไดรับการอนุรักษไว
เปนมรดกทางธรรมชาติ ใหชุมชนไดใชประโยชนอยางยั่งยืนตลอดไป กลุมวางแผนบริหารจัดการพื้นที่ชุมน้ำ
กองนโยบายและแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน จึงไดจัดทำแผนการใชที่ดินเพื่อบริหารจัดการพื้นที่ชุมน้ำ
ที่มีความสำคัญระหวางประเทศแมน้ำสงครามตอนลางขึ้น

แผนการใชที่ดินของพื้นที่ศึกษาในพื้นที่รัศมี 5 กิโลเมตร รอบพื้นที่ชุมน้ำแมน้ำสงครามตอนลาง
ครอบคลุมพื้นที่ 7 อำเภอ คือ อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร อำเภอทาอุเทน อำเภอบานแพง
อำเภอศรีสงคราม อำเภอนาหวา อำเภอโพนสวรรค และอำเภอนาทม จังหวัดนครพนม คิดเปนเนื้อที่
566,722 ไร เปนผลที่ไดจากการศึกษาและวิเคราะหสถานภาพของทรัพยากรธรรมชาติ ไดแก ทรัพยากรดิน
ทรัพยากรน้ำ และทรัพยากรปาไมรวมกับการพิจารณาลักษณะการใชประโยชนที่ดิน ขอกฎหมายที่

เกี่ยวของกับพื้นที่ในเขตปาไมตามกฎหมาย เชน เขตรักษาพันธุสัตวปา เขตอุทยานแหงชาติ เขตปาสงวน
แหงชาติ และนโยบายของรัฐที่เกี่ยวของกับพื้นที่ที่มีมติคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับการใชที่ดิน มติคณะรัฐมนตรี
เรื่องการจำแนกการใชประโยชนที่ดินในพื้นที่ปาไมในเขตปาสงวนแหงชาติ และมติคณะรัฐมนตรีเรื่อง

การแกไขปญหาที่ดินในพื้นที่ปาไม ประกอบกับการพิจารณาจากทิศทางตามกรอบนโยบายที่เกี่ยวของกับ
การกำหนดเขตการใชที่ดินภายในพื้นที่ศึกษาในรัศมี 5 กิโลเมตร รอบพื้นที่ชุมน้ำแมน้ำสงครามตอนลาง
ไดแก ยุทธศาสตรของจังหวัด และแผนพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติรวมกับความตองการ
ของทองถิ่น สามารถกำหนดแนวทาง การใชที่ดินตามศักยภาพของทรัพยากร เพื่อการรักษาดุลยภาพของ

ลักษณะทางนิเวศวิทยาและการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ โดยคำนึงถึงสภาพทางเศรษฐกิจและสังคม
ของชุมชนในพื้นที่

ในที่นี้สามารถกำหนดเขตการใชที่ดินไดเปน 2 เขตหลัก ประกอบดวย เขตพื้นที่ชุมน้ำที่มีความสำคัญ
ระหวางประเทศ หรือเขตพื้นที่แรมซารไซต และเขตรักษาสมดุลสภาพแวดลอมสภาพแวดลอมนอกเขต
แรมซารไซต โดยมีรายละเอียดของเขตตาง ๆ ดังนี้ (ตารางที่ 4-1 และรูปที่ 4-1)

1) เขตพื้นที่ชุมน้ำที่มีความสำคัญระหวางประเทศ หรือเขตพื้นที่แรมซารไซต เปนเขตพื้นที่เพื่อ
การอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมตามกฎหมาย และอยูภายใตเขตพื้นที่ที่กำหนดตามกฎหมาย
ประกอบดวยเขตคุมครองสภาพปา เขตฟนฟูสภาพปาอนุรักษ เขตบำรุงรักษาสภาพปา เขตฟนฟูสภาพปา

เพื่อเศรษฐกิจ เขตรักษาสมดุลสภาพแวดลอมในเขตแรมซารไซต เขตคงสภาพพื้นที่ชุมน้ำในเขตปา
ตามกฎหมาย และเขตคงสภาพพื้นที่ชุมน้ำนอกเขตปาตามกฎหมาย