Page 71 - Phetchaburi-Prachuap Khirikhan Basin

3-37

3.6 ระบบชลประทาน และการประเมินความตองการน้ำ

การชลประทาน หมายความวา "กิจการที่รัฐบาลจัดทำเพื่อสงน้ำ จากทางน้ำหรือแหลงน้ำไปใช
ในการเพาะปลูก และหมายความถึงการปองกันการเสียหายแกการเพาะปลูกอันเกี่ยวกับน้ำ

ทั้งรวมถึงการคมนาคมทางน้ำ ซึ่งอยูในเขตชลประทานนั้นดวย" ซึ่งจะเห็นวา การชลประทาน
ในพระราชบัญญัติการชลประทานราษฎร นอกจาก จะหมายถึง การสงน้ำเพื่อการเพาะปลูกแลว
ยังใหหมายรวมถึงกิจการประเภทอื่น ที่เปนประโยชนตอการเพาะปลูก อีก 3 ประเภท คือ การเก็บน้ำ
การระบายน้ำและการบรรเทาอุทกภัยดวย สวนความหมายในพระราชบัญญัติการชลประทานหลวง

ยังมีการคมนาคมทางน้ำ เพิ่มขึ้นมาอีกประเภทหนึ่งดวย มีวัตถุประสงคของการชลประทาน การเก็บน้ำ
(Storage of Water หรือ Water Conservation) การสงน้ำเพื่อการเพาะปลูก (Irrigation) การระบายน้ำ
(Drainage) การแปรสภาพที่ดิน (Land Reclamation) การบรรเทาอุทกภัย (Flood Control)
การไฟฟาพลังน้ำ (Hydro Power) และการคมนาคมทางน้ำ (Inland Navigation)

การใชน้ำในภาคเศรษฐกิจตาง ๆ ของประเทศแบงออกไดเปน 5 ประเภท ไดแก (1) การใชน้ำเพื่อ
การเกษตร-ชลประทานและการปศุสัตว (2) การใชน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค (3) การใชน้ำในโรงงาน
อุตสาหกรรมและการทองเที่ยว (4) การใชน้ำในการผลิตไฟฟา และ (5) การใชน้ำในการรักษาสมดุล

นิเวศทายน้ำ ดังนั้น การประเมินความตองการใชน้ำสำหรับกิจกรรมตาง ๆ ตองมีความสอดคลอง
กับการใชน้ำในภาคเศรษฐกิจ ซึ่งแบงออกเปน 5 ประเภท คือ ความตองการน้ำเพื่อการเกษตร
เพื่อการอุปโภคบริโภค เพื่อการอุตสาหกรรม เพื่อการทองเที่ยว และเพื่อรักษาสมดุลนิเวศวิทยาทายน้ำ

โดยความตองการน้ำเพื่อการเกษตรไดรวมความตองการน้ำในโครงการชลประทาน
1) ความตองการใชน้ำเพื่อการชลประทาน ความตองการน้ำเพื่อการชลประทาน ประกอบดวย
ความตองการน้ำเพื่อโครงการชลประทานขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเล็ก สูบน้ำดวยไฟฟาและพื้นที่
ชลประทานราษฎร โดยผลการประเมินความตองการน้ำเพื่อโครงการชลประทานประเภทตาง ๆ

และสัดสวนความตองการน้ำเพื่อโครงการชลประทานตาง ๆ ตอความตองการน้ำเพื่อการชลประทาน
ทั้งหมดทั้งในสภาพปจจุบันและอนาคต ความตองการน้ำเพื่อการชลประทานแยกเปน 3 กลุมโครงการ
ไดแก (1) โครงการชลประทานขนาดใหญและขนาดกลางที่มีพื้นที่ตั้งแต 30,000 ไร (2) โครงการขนาดกลาง

ที่มีพื้นที่นอยกวา 30,000 ไร โครงการชลประทานขนาดเล็กและโครงการสูบน้ำดวยไฟฟา
(3) โครงการชลประทานราษฎรหรือพื้นที่เกษตรที่มีศักยภาพในการใชน้ำจากลำน้ำ
2) ความตองการน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคการประเมินความตองการน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค
คำนวณไดจากอัตราการใชน้ำคูณกับจำนวนประชากร โดยจำนวนประชากรไดขอมูลจากกรมการปกครอง

กระทรวงมหาดไทย ซึ่งเปนหนวยงานที่ไดทำการรวบรวมขอมูลจำนวนประชากร อัตราการเปลี่ยนแปลง
และความหนาแนนของประชากร จำแนกตามเขตการปกครองเปนรายอำเภอ โดยขอมูลที่ใชเปนขอมูล
ลาสุด ในสวนของอัตราการใชน้ำจะแตกตางกันในแตละประเภทชุมชนซึ่งแบงออกเปน 2 ประเภท คือ

(1) ชุมชนชนบท คิดจากประชากรที่อยูนอกเขตเมือง เชน นอกอำเภอเมือง นอกเขตเทศบาล
นอกเขตสุขาภิบาล โดยคำนวณจากอัตราการใชน้ำในเขตชนบทโดยทั่วไปของประเทศไทยมีคาประมาณ
100 ลิตรตอคนตอวัน ในปจจุบันและ 120 ลิตรตอคนตอวันในอนาคต ซึ่งถูกกำหนดโดยอาศัยความจำเปน
ขั้นพื้นฐาน (จปฐ) และการศึกษาวิจัยที่ผานมา (2) เขตเมือง แบงตามขนาดกลุมประชากร

แผนการใชที่ดินลุมน้ำหลักแมน้ำเพชรบุรี-ประจวบคีรีขันธ