Page 68 - รายงานแผนการใช้ที่ดินน้ำแม่สรวย

3-21

K = ค่าปัจจัยความคงทนต่อการถูกชะล้างพังทลายของดิน (Soil erodibility factor)

ซึ่งภายใต้สภาพแวดล้อมที่คล้ายคลึงกันดินแต่ละชนิดจะทนต่อการชะล้างพังทลายได้แตกต่างกัน โดยจะ

เป็นผลมาจากสมบัติเฉพาะของดินนั้นๆ สามารถวิเคราะห์ค่าปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับลักษณะดินนี้ จากภาพ
Nomograph โดยประเมินได้จากสมบัติของดิน 5 ประการคือ 1) ผลรวมปริมาณร้อยละดินของทรายแป้ง

และปริมาณร้อยละของทรายละเอียดมาก 2) ปริมาณร้อยละของทราย 3) ปริมาณร้อยละอินทรียวัตถุในดิน

4) โครงสร้างของดิน และ 5) การซาบซึมน ้าของดิน ซึ่งกรมพัฒนาที่ดิน (2545) ได้ศึกษาปัจจัยดังกล่าว

และให้ค่าปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับลักษณะของดินสอดคล้องตามกลุ่มชุดดิน (Soil group) แต่กลุ่มชุดดินที่ 62
จะใช้ค่า K จากหน่วยหินธรณีวิทยา โดยการซ้อนทับกับแผนที่ทางธรณีวิทยา ซึ่งในการประเมินอัตรา

การชะล้างพังทลายของดินครั้งนี้ใช้ค่า K ของกลุ่มชุดดินในภาคเหนือ ดังตารางที่ 3-3

LS = ค่าปัจจัยความลาดชันของพื้นที่ (Slope length and slope steepness factors)

เป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความลาดชันและความยาวของความลาดชัน ตามปกติแล้วค่าการชะล้างพังทลาย
ของดินนั้นจะเพิ่มขึ้นเมื่อความลาดชันสูงขึ้นและเมื่อความยาวของความลาดชันลดลง ซึ่งในการประเมิน

อัตราการชะล้างพังทลายของดินครั้งนี้ใช้ค่าปัจจัยรวมของความลาดชันและความยาวของความลาดชัน

ตามกลุ่มชุดดินตามการศึกษาของกรมพัฒนาที่ดิน (2545) ดังตารางที่ 3-3
C = ค่าปัจจัยการจัดการพืช (crop management factor) เป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับ

พืชคลุมดินซึ่งพืชแต่ละชนิดย่อมมีความต้านทานในการชะล้างพังทลายของดินที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับ

ความสูงของต้น ลักษณะพุ่ม หรือการยึดอนุภาคดินของรากพืชนั้นๆ เป็นต้น ในกรณีที่ไม่มีพืชปกคลุมดิน
ปัจจัยนี้จะมีค่าเท่ากับหนึ่ง ส่วนกรณีที่พืชปกคลุมดินสามารถต้านทานการชะล้างพังทลายของดินได้ดีขึ้น

ส่งผลให้วิธีการปลูกพืชทุกชนิดจะให้ค่าปัจจัยนี้น้อยกว่าหนึ่ง นอกจากนี้แล้วปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับ

การจัดการพืชนี้ยังมีความสัมพันธ์กับสภาพภูมิอากาศในพื้นที่นั้นๆอีกด้วย เนื่องจากสภาพภูมิอากาศนั้น
มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช ซึ่งในการประเมินอัตราการชะล้างพังทลายของดินครั้งนี้ใช้ค่าปัจจัย

การจัดการพืชตามการศึกษาของกรมพัฒนาที่ดิน (2545) ดังตารางที่ 3-4

P = ค่าปัจจัยการอนุรักษ์ดินและน ้า (conservation practice factor) เป็นปัจจัยที่แสดง

ถึงมาตรการอนุรักษ์ดินและน ้าในพื้นที่นั้นๆ เช่น การปลูกพืชตามแนวระดับ (Contouring) การปลูกพืช
สลับขวางความลาดเอียง (Strip cropping) เป็นต้น ในการประเมินการชะล้างพังทลายของดินครั้งนี้ใช้

ค่าปัจจัยการปฏิบัติป้องกันการชะล้างพังทลายตามการศึกษาของกรมพัฒนาที่ดิน (2545) ดังตารางที่ 3-4