Page 57 - รายงานแผนการใช้ที่ดินน้ำแม่ลาว
P. 57
บทที่ 3
การวิเคราะห์เพื่อก าหนดเขตการใช้ที่ดิน
3.1 การวิเคราะห์ด้านกายภาพ
3.1.1 ทรัพยากรดิน
ทรัพยากรดินเป็นทรัพยากรที่ทดแทนได้หรือรักษาไว้ได้ แต่ดินเกิดทดแทนตามธรรมชาติ
ได้ช้ามาก อย่างไรก็ตามทรัพยากรดินสามารถดูแลรักษาดินให้คงคุณภาพเหมือนเดิมได้ โดยการใช้ที่ดิน
ให้เหมาะสม มีการบ ารุงรักษาและอนุรักษ์ดินอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
ทรัพยากรดินเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความส าคัญต่อมนุษย์ เป็นแหล่งผลิตปัจจัยพื้นฐานในการด ารงชีวิต
ของมนุษย์ คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัยและยารักษาโรค นอกจากนี้ยังมีความส าคัญต่อสิ่งมีชีวิต
อื่นๆด้วย เช่น เป็นแหล่งสะสมธาตุอาหาร น ้า และที่ยึดเกาะของรากพืช เป็นแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์
และจุลินทรีย์หลายชนิด ซึ่งมีบทบาทที่ส าคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศน์อีกด้วย
ทรัพยากรดินเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่เชื่อมโยงความสัมพันธ์กับทรัพยากรอื่นๆ
โดยสภาพแวดล้อมเป็นปัจจัยควบคุมการก าเนิดดิน ท าให้ดินมีลักษณะที่เหมือนหรือแตกต่างกัน
ส่งผลให้ดินมีศักยภาพในการผลิตทั้งทางด้านการเกษตรและด้านอื่นๆ แตกต่างกันออกไป การศึกษา
ทรัพยากรดินในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งจะต้องท าความเข้าใจถึงสภาพแวดล้อม ลักษณะดิน รวมถึงการ
จัดการพื้นที่เพื่อการใช้ประโยชน์ที่ดินตามวัตถุประสงค์ต่างๆ ดังนั้นการวิเคราะห์ทรัพยากรดินในลุ่ม
น ้าสาขาน ้าแม่ลาว (0303) จึงเป็นสิ่งส าคัญล าดับแรกที่ต้องด าเนินการ เพื่อให้ทราบถึงศักยภาพและ
ข้อจ ากัดของทรัพยากรดิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านเกษตรกรรมส าหรับใช้ในการพิจารณาด้านการ
วางแผนการใช้ที่ดินต่อไป
1) การวิเคราะห์จัดท าหน่วยที่ดิน
เป็นการศึกษาและวิเคราะห์คุณลักษณะของดินให้ครอบคลุมในด้านการจัดการและ
การอนุรักษ์ เพื่อจัดเป็นหน่วยที่ดินที่มีสมบัติเฉพาะตัวของหน่วยที่ดินนั้นๆ และหน่วยที่ดินดังกล่าวนี้
จะถูกน ามาประเมินคุณภาพที่ดิน เพื่อจัดระดับความเหมาะสมของที่ดิน (ส านักนโยบายและแผน
การใช้ที่ดินกรมพัฒนาที่ดิน, 2553) ดังนั้นในการจัดท าหน่วยที่ดินของลุ่มน ้าสาขาน ้าแม่ลาว (0303)
จึงน าปัจจัยต่างๆ ที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตของพืชมาพิจารณาร่วมกัน ได้แก่ ลักษณะของดิน
ซึ่งใช้ข้อมูลกลุ่มชุดดินจากรายงานส ารวจดินเพื่อการเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ของส านักส ารวจและ
วางแผนการใช้ดิน (2550) และรายงานส ารวจดินเพื่อการเกษตรจังหวัดเชียงรายของส านัก
ส ารวจและวางแผนการใช้ดิน (2552) โดยพิจารณาจากปัจจัยด้านสมบัติทางกายภาพและเคมีของดิน เช่น
