Page 259 - mangosteen
P. 259
ผ-3
ครั้งแรกเดือนมกราคม ครั้งหลังในเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม ในตรินิแดดให้ผลในราวเดือน
กรกฎาคม -ตุลาคม
1.6 เมล็ด รูปร่างคล้ายเปลือกหอย มี 2 ฝา เปลือกหุ้มเมล็ดสีน ้าตาลบางใส ผิวเมล็ดขรุขระมีร่อง
เริ่มจาก Hilum มาจนสุดเมล็ด แตกได้ง่าย มีอายุการเก็บสั้น และความแข็งแรงของเมล็ดที่ Hume กล่าว
ว่า การกระจายของมังคุดไปยังถิ่นต่างๆ ถูกจ ากัด เนื่องจาก อายุของเมล็ดสั้นมาก เมล็ดที่อยู่ในผลจะมี
อายุได้ 3-5 สัปดาห์ แต่ถ้าอยู่นอกผลโดยไม่เก็บไว้ในที่ชื้นจะมีอายุได้เพียง 2-3 วัน เท่านั้น ที่จริงแล้ว
เมล็ดมังคุดไม่ใช่เมล็ดที่แท้จริง เป็นเพียงส่วนที่เจริญมาจากเนื้อเยื่อเพศเมีย (female tissue) เท่านั้น
ดังนั้นจึงไม่มีทั้ง embryo และ cotyledous เชื่อกันว่ามังคุดมีพันธุ์เดียว แต่อาจมีการผันแปรบ้าง เช่น
พันธุ์ที่ให้ผลสุกช้ากว่าทั่วไป ซึ่งเป็นรายงานจากพม่า และอีกพันธุ์หนึ่งมีกรด มากกว่าปกติ ซึ่งเป็น
รายงานของชวา แต่การผันแปรเช่นนี้มีน้อยมาก ทั้งนี้เพราะเมล็ดที่ใช้ในการขยายพันธุ์นั้นเป็นส่วนที่
เจริญ โดยไม่มีการผสมและเป็น polyembryony ต้นกล้าที่ได้ ซึ่งไม่ได้มาจาก Zygote แต่เป็น nucellar
seedling ซึ่งตรงตามพันธุ์ของต้นแม่ ในประเทศไทยจากการที่ได้ศึกษาอย่างใกล้ชิดแล้ว สามารถแบ่ง
มังคุดเป็น 2 พวก คือมังคุดเมืองนนท์ และมังคุดปักษ์ใต้ ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกัน คือ มังคุดเมืองนนท์
ใบมีลักษณะเรียว ผลเล็ก ขั้วผลเล็ก และยาว เปลือกบาง กลีบที่ปลายขั้วมีสีแดง ผลสุกมีสีม่วงด า และ
มังคุดปักษ์ใต้ ใบลักษณะอ้วนป้อม ผลใหญ่ ขั้วผลสั้น เปลือกหนา กลีบที่ปลายขั้วสีเขียวเข้ม ผลสุกมีสี
แดงอมชมพู และผลจะเปลี่ยนเป็นสีม่วงได้ช้ากว่า มังคุดเมืองนนท์
2. การขยายพันธุ์
มังคุดสามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี เช่นการเพาะเมล็ด เสียบยอด และทาบกิ่ง แต่วิธีที่นิยมปฏิบัติ
กันอยู่คือ การเพาะเมล็ดโดยตรง เพราะสามารถท าได้สะดวกรวดเร็วต้นมังคุดที่ได้ไม่กลายพันธุ์ แต่มี
ข้อเสียคือ ต้องใช้เวลาประมาณ 7-8 ปีกว่าจะให้ผลผลิต ถ้ามีการบ ารุงรักษาเป็นอย่างดีก็อาจเร็วกว่านี้
ได้เล็กน้อย ส่วนการขยายพันธุ์ด้วยวิธีเสียบยอดที่น าพันธุ์ดีจากต้นที่เคยให้ผลมาเป็นวิธีที่ช่วยให้มังคุด
ให้ผลผลิตได้เร็วขึ้น
2.1 การเพาะเมล็ด
เมล็ดมังคุดที่น ามาเพาะควรได้จากผลมังคุดที่แก่จัดและเป็นผลที่ยังสดอยู่เพราะ จะงอกได้ดีกว่า
เลือกเมล็ดที่มีขนาดใหญ่ล้างเนื้อและเส้นใยออกให้สะอาดแล้วรีบน าไปเพาะ แต่ถ้าไม่สามารถ เพาะ
ได้ทันที ให้ผึ่งเมล็ดที่ท าความสะอาดแล้วให้แห้ง (ผึ่งลม) เก็บเมล็ดไว้ในถุงพลาสติก แช่ตู้เย็นไว้จะ
เก็บไว้ ได้นานขึ้น การเพาะเมล็ดสามารถเพาะลงในถุงพลาสติกได้โดยตรง แต่ถ้าท าในปริมาณมาก ๆ
ก็ควรเพาะใน แปลงเพาะช าหรือกระบะเพาะช า ส าหรับวัสดุเพาะช าจะใช้ขี้เถ้าแกลบล้วน ๆ ขี้เถ้า
แกลบผสมทรายหรือดินร่วน ผสมทรายก็ได้ แปลงเพาะช าต้องมีวัสดุพรางแสง และรดน ้าให้วัสดุเพาะ
