Page 24 - land use change
P. 24
14
2.3 สภำพภูมิอำกำศ
2.3.1 ลักษณะภูมิอากาศ
ลุ่มน้ าสาขาแม่น้ ายมตอนบน พื้นที่ส่วนใหญ่อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือครอบคลุม
ตอนกลางและตอนใต้ของจังหวัดพะเยา และบางส่วนอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดแพร่ จังหวัดน่าน
และจังหวัดล าปาง ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุม 2 ชนิด คือ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุม
ตะวันออกเฉียงเหนือ นอกจากนี้ยังมีพายุดีเปรสชั่นและพายุไต้ฝุ่น ซึ่งมาจากทะเลจีนใต้พัดผ่านเข้ามา
เป็นครั้งคราว ซึ่งส่งผลท าให้เกิดฤดูกาลต่าง ๆ นอกจากนี้ ยังมีสภาพภูมิประเทศโดยรอบ เป็นหุบเขา
และภูเขาสูงชันมาก ทิวเขาวางตัวในแนวเหนือ-ใต้ ท าให้บริเวณยอดเขา รับความกดอากาศสูงที่แผ่
มาจากสาธารณรัฐประชาชนจีนในฤดูหนาวได้ทั่วถึงและเต็มที่ ยังมีระดับความสูงเฉลี่ยบนยอดเขา
กับความสูงเฉลี่ยในพื้นที่ลุ่มแตกต่างกันมาก จากปัจจัยทั้งหลายเหล่านี้ ในตอนกลางวัน ถูกอิทธิพล
ของแสงแดดเผา ท าให้อุณหภูมิร้อนมาก และในตอนกลางคืนจะได้รับอิทธิพลของลมภูเขาท าให้
อากาศเย็นในตอนกลางคืน สามารถแบ่งฤดูกาลในลุ่มน้ าสาขาแม่น้ ายมตอนบนได้เป็น 3 ฤดู ดังนี้
1) ฤดูฝน เริ่มประมาณกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม เมื่อลมมรสุม
ตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุมพื้นที่ และร่องความกดอากาศต่ า (แนวร่องที่ก่อให้เกิดฝน) พาดผ่านพื้นที่
ท าให้มีฝนตกชุกทั่วไป อย่างไรก็ตาม ช่วงเดือนมิถุนายน ปริมาณน้ าฝนจะลดลง ท าให้เกิดฝนทิ้งช่วง
นานประมาณ 1-2 สัปดาห์ หรือบางปีอาจเกิดรุนแรง และมีปริมาณน้ าฝนน้อยนานนับเดือนโดยปกติ
ในเดือนกรกฎาคม ร่องความกดอากาศต่ าจะพาดผ่านพื้นที่ลุ่มน้ าสาขาแม่น้ ายมตอนบนอีกครั้ง ท าให้
มีฝนตกชุกต่อเนื่องจนถึงกลางเดือนตุลาคม
2) ฤดูหนาว เริ่มประมาณกลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ เมื่อลมมรสุม
ตะวันออกเฉียงเหนือพัดปกคลุมพื้นที่ ตั้งแต่กลางเดือนตุลาคม และเป็นช่วงที่ขั้วโลกใต้หันเข้าหา
ดวงอาทิตย์ ช่วงกลางเดือนตุลาคม 1-2 สัปดาห์ เป็นช่วงเปลี่ยนฤดูจากฤดูฝนเป็นฤดูหนาว อากาศ
แปรปรวนไม่แน่นอน อาจมีอากาศเย็นหรืออาจยังมีฝนตกฟ้าคะนอง
3) ฤดูร้อน เริ่มประมาณกลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม เป็นช่วงที่
ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือเปลี่ยนเป็นลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และเป็นช่วงที่ขั้วโลกเหนือหันเข้า
หาดวงอาทิตย์ โดยเฉพาะเดือนเมษายน สภาวะอากาศจึงร้อนอบอ้าวและแห้งแล้ง บางครั้ง
มวลอากาศเย็นจากสาธารณรัฐประชาชนจีนแผ่ลงมาปกคลุม เป็นการปะทะของมวลอากาศเย็นและ
มวลอากาศร้อน ก่อให้เกิดพายุฝนฟ้าคะนองหรือพายุฤดูร้อน
2.3.2 ข้อมูลอุตุนิยมวิทยาในรอบ 30 ปี (พ.ศ. 2532 - 2561)
จากการรวบรวมข้อมูลภูมิอากาศที่สถานีตรวจอากาศต่าง ๆ บริเวณพื้นที่ลุ่มน้ าสาขา
แม่น้ ายมตอนบน ซึ่งบันทึกไว้โดยกรมอุตุนิยมวิทยา ในช่วงปี พ.ศ. 2532-2561 จ านวน 9 สถานี
ได้แก่ สถานีหน่วยป้องกันรักษาป่า นน. 6 (331007) สถานีที่ว่าการอ าเภอสองแคว (331009) สถานีที่ว่า
การอ าเภอบ้านหลวง (331010) สถานีที่ว่าการอ าเภอปง (310002) สถานีที่ว่าการอ าเภอเชียงค า
(310003) สถานีที่ว่าการอ าเภอจุน (310005) สถานีที่ว่าการอ าเภอเชียงม่วน (310007) สถานีวิจัย
ทดสอบพันธุ์สัตว์พะเยา (310009) สถานีที่ว่าการอ าเภองาว (328003) ดังตารางผนวกที่ 3 และมีข้อมูล
ลักษณะทางอุตุนิยมวิทยา แสดงดังตารางที่ 6 และภาพที่ 3 รายละเอียดดังต่อไปนี้
