Page 26 - Cost-Benefit Analysis of agricultural waste management methods
P. 26
สำหรับวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรที่นำไปใชDประโยชน1เพื่อผลิตเป\นเชื้อเพลิงชีวมวล (Bio-mass) เชิงพาณิชย1
ที่ผลิตโดยโรงงานอุตสาหกรรม เชIน แกลบ ชานอDอย และเสDนใยปาล1ม เป\นตDน จะสามารถสIงจำหนIายเพื่อ
แปรรูปเป\นเชื้อเพลิงชีวมวลไดDโดยไมIตDองผIานการแปรรูป จึงทำใหDสามารถซื้อขายไดDงIาย และถูกนำไปใชDอยIาง
แพรIหลายในเชิงพาณิชย1 จึงไมIกIอใหDเกิดปญหาวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรที่ไมIไดDถูกนำไปใชDประโยชน1แตIอยIาง
ใด (มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี และ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลDาพระนครเหนือ, 2554) อยIางไร
ก็ตามยังคงมีเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรที่เหลือใชDกระจัดกระจายในไรIนาและยังคงนำไปใชDประโยชน1เป\น
สIวนนDอย เชIน ฟางขDาว ใบอDอย ยอดอDอย ซังขDาวโพด ตDนขDาวโพดและใบขDาวโพด แมDวIาเศษวัสดุเหลือใชDทาง
การเกษตรเหลIานี้จะสามารถนำมาผลิตเป\นเชื้อเพลิงชีวมวลหรือใชDประโยชน1ในรูปแบบอื่นไดDก็ตาม แตIอาจจะมี
ปญหาอุปสรรคหลายประการโดยเฉพาะความคุDมคIาทางการเงิน ทำใหDเกษตรกรเลือกที่จะใชDวิธีการจัดการเศษ
วัสดุเหลือใชDทางการเกษตร โดยการเผาในที่โลIง (Open burning) เพื่อกำจัดเศษวัสดุเหลIานี้เป\นทางเลือก
แรก ๆ ซึ่งกIอใหDเกิดผลกระทบทางสิ่งแวดลDอมที่นับวันยิ่งทวีความรุนแรงมากขึ้นโดยเฉพาะปญหามลพิษทาง
อากาศฝุนละอองขนาดเล็กไมIเกิน 2.5 ไมครอน (Particulate Matter 2.5: PM 2.5) การเผาดังกลIาวยังสIงผล
ตIอการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสรDางผลกระทบในเชิงเศรษฐกิจ การทIองเที่ยว และสุขภาพของ
ประชาชนในประเทศ โดยเฉพาะพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย ไมIวIาจะเป\นโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ
หรือโรคมะเร็ง ซึ่งในชIวง 2-3 ปTที่ผIานมา ความรุนแรงของปญหามลพิษทางอากาศจากการเผาและกิจกรรม
อื่น ๆ กIอใหDเกิดตDนทุนกับประชาชนในการจัดหาอุปกรณ1ในการกรองฝุน และตDนทุนที่เกิดจากคIารักษาพยาบาล
ทั้งนี้ประเด็นดังกลIาวไดDรับความสนใจจากประชาชนมากขึ้นและนำไปสูIการลงชื่อเพื่อผลักดันใหDเกิด
พระราชบัญญัติอากาศสะอาด (เครือขIายอากาศสะอาด, 2564)
ปญหาดังกลIาวกลายเป\นปญหาวาระแหIงชาติมาตลอดสิบกวIาปTที่ผIานมา แมDวIารัฐบาล
จะสIงเสริมใหDมีการนำเศษวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรมาใชDประโยชน1เพื่อเพิ่มมูลคIาในรูปแบบอื่น ๆ ทดแทน
การเผาในที่โลIง การใหDความรูDโดยกรมสIงเสริมการเกษตรผIานโครงการรวมพลังสรDางมูลคIาจากไรIนาสูI
สิ่งแวดลDอมอยIางยั่งยืน ในปT พ.ศ. 2562-2563 (คมชัดลึก, 2564) โดยการสรDางทางเลือกและใหDความรูDกับ
เกษตรกรในการเปลี่ยนวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรมาใชDประโยชน1 อาทิ การปรับปรุงดินโดยการไถกลบตอซัง
ฟางขDาว ใบอDอย เพื่อปรับโครงสรDางและบำรุงดิน หรือการทำปุยหมัก ปุยอินทรีย1และการนำมาอัดกDอน
การทำอาหารหมักเพื่อใชDเลี้ยงสัตว1 เชIน โค เป\นตDน นอกจากนี้ยังสามารถนำวัสดุเหลือใชDทางการเกษตรมาใชD
ประโยชน1เพื่อผลิตเป\นเชื้อเพลิงอัดแทIงในกระบวนการอุตสาหกรรม หรือใชDในครัวเรือน ตลอดจนการนำเศษ
วัสดุเหลือใชDทางการเกษตรมาเพาะเห็ด มาทำวัสดุปลูก ผลิตกระดาษ ผลิตของประดับ รวมถึงการนำเศษฟาง
เศษหญDามาคลุมใหDความชื้นกับพืชที่ปลูก การขอความรIวมมือจากภาคเอกชนในการรับซื้อขDาวโพดจากพื้นที่ที่มี
เอกสารสิทธิเทIานั้น (ธนพร ตั้งตระกูล และคณะ, 2563) หรือการรณรงค1สIงเสริมใหDปลูกพืชแบบผสมผสาน
แทนพืชเชิงเดี่ยว นอกจากนั้นยังนำมาตรการในเชิงบังคับมาใชDอยIางเขDมขDนมากยิ่งขึ้น เพื่อปองกันการเผาเศษ
วัสดุเหลือใชDทางการเกษตรในที่โลIงและลดปญหามลพิษทางอากาศ แตIดูเสมือนวIายังไมIสามารถบริหารจัดการ
ปญหาดังกลIาวไดDอยIางมีประสิทธิภาพนัก ดังจะเห็นไดDจากสถิติคIาฝุนของประเทศไทยที่เกินมาตรฐาน
องค1การอนามัยโลก (World Health Organization : WHO) ในชIวงที่ผIานมา ทั้งนี้แมDจะมีโครงการรณรงค1
23
