Page 45 - การวิเคราะห์ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจโครงการปรับเปลี่ยนการผลิตในพื้นที่ไม่เหมาะสม

3-3

2) ต้นทุนและผลตอบแทนการผลิตต่อพื้นที่ของเกษตรกรก่อนและหลังเข้าร่วมโครงการ

พบว่า ก่อนเข้าร่วมโครงการ พืชเดิม (ข้าว) มีมูลค่าผลผลิตเฉลี่ย 3,175.20 บาทต่อไร่ ต้นทุนทั้งหมด

เฉลี่ย 2,401.55 บาทต่อไร่ ซึ่งเมื่อน ามูลค่าผลผลิตหักออกด้วยต้นทุนทั้งหมดจะได้รับผลตอบแทนสุทธิ
เฉลี่ย 773.65 บาทต่อไร่ อัตราส่วนรายได้ต่อต้นทุนทั้งหมด (B/C Ratio) 1.32 และหลังเข้าร่วมโครงการ

พืชปรับเปลี่ยน (เกษตรผสมผสาน) มีมูลค่าผลผลิตเฉลี่ย 7,119.55 บาทต่อไร่ ต้นทุนทั้งหมดเฉลี่ย

3,667.89 บาทต่อไร่ ซึ่งเมื่อน ามูลค่าผลผลิตหักออกด้วยต้นทุนทั้งหมดจะได้รับผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย
3,451.66 บาทต่อไร่ อัตราส่วนรายได้ต่อต้นทุนทั้งหมด (B/C Ratio) 1.94 โดยอัตราการเปลี่ยนแปลง

ของมูลค่าผลผลิต ต้นทุนทั้งหมด และผลตอบแทนสุทธิเพิ่มขึ้นร้อยละ 124.22 52.73 และ 346.15
ตามล าดับ (ตารางที่ 3-3)

ตารางที่ 3-3: ต้นทุนและผลตอบแทนการผลิตต่อพื้นที่ของเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการปรับเปลี่ยน
การผลิตในพื้นที่ที่ไม่เหมาะสม เขตพัฒนาที่ดินภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปี 2564

หน่วย: ต่อไร่
ก่อนเข้าร่วมโครงการฯ หลังเข้าร่วมโครงการฯ

รายการ พืชเดิม พืชปรับเปลี่ยน อัตราการเปลี่ยนแปลง
(ข้าว) (เกษตรผสมผสาน)*
1. มูลค่าผลผลิต (บาท) 3,175.20 7,119.55 124.22

2. ต้นทุนทั้งหมด (บาท) 2,401.55 3,667.89 52.73
ค่าปัจจัยการผลิต (บาท) 926.13 2,128.33 129.81
ค่าแรงงานการผลิต (บาท) 1,475.42 1,539.56 4.35
3. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท) 773.65 3,451.66 364.15

4. B/C Ratio 1.32 1.94 -
ที่มา: จากการค านวณ (2564) กลุ่มเศรษฐกิจที่ดินทางการเกษตร กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน
หมายเหตุ: *เกษตรผสมผสานประกอบด้วย ข้าว กล้วย หญ้าเลี้ยงสัตว์ พืชผัก แก้วมังกร แตงโม ต้นหม่อน สับปะรด มะม่วง มะละกอ
ฝรั่ง ไม้เศรษฐกิจ ไผ่ ข้าวโพด ไม้ผล ไม้ยืนต้น มะม่วงหิมพานต์ มะพร้าว อ้อย ดาวเรือง มันส าปะหลัง ยางพารา ถั่วลิสง
หอม กระเทียม ปศุสัตว์ ประมง

3.2.2 ส านักงานพัฒนาที่ดินเขต 3
1) ต้นทุนและผลตอบแทนการผลิตต่อครัวเรือนของเกษตรกรก่อนและหลังเข้าร่วมโครงการ

พบว่า ก่อนเข้าร่วมโครงการ พืชเดิม (ข้าว) มีมูลค่าผลผลิตเฉลี่ย 41,107.57 บาทต่อครัวเรือน ต้นทุน

ทั้งหมดเฉลี่ย 31,351.63 บาทต่อครัวเรือน ซึ่งเมื่อน ามูลค่าผลผลิตหักออกด้วยต้นทุนทั้งหมดจะได้รับ
ผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย 9,755.94 บาทต่อครัวเรือน และหลังเข้าร่วมโครงการ พืชปรับเปลี่ยน

(เกษตรผสมผสาน) มีมูลค่าผลผลิตเฉลี่ย 57,376.43 บาทต่อครัวเรือน ต้นทุนทั้งหมดเฉลี่ย 27,153.71