Page 95 - รายงานแผนการใช้ที่ดินแม่กกตอนล่าง
P. 95
3-45
3.1.2 ทรัพยากรน ้า
1) ล าน ้าธรรมชาติที่ส าคัญ
ในลุ่มน ้าสาขาน ้าแม่กกตอนล่างมีล าน ้าตามธรรมชาติที่ส าคัญ แยกเป็น ล าน ้าสายหลักและล า
น ้าสายรอง (รูปที่ 3-3) มีรายละเอียดดังนี้
ล าน ้าสายหลัก ได้แก่ แม่น ้ากก
ล าน ้าสายรองได้แก่ น ้าแม่ยาว น ้านางแล น ้าแม่ข้าวต้ม น ้าแม่กรณ์ น ้าแม่เผือ น ้าไฮย้อย
น ้าแม่ห่าง น ้าแม่ทะ และน ้าแม่แพง
2) ลักษณะทางกายภาพของลุ่มน ้า
(1) รูปร่าง การค านวณหารูปร่างของลุ่มน ้า มี 2 วิธี คือ
(1.1) ฟอร์มแฟคเตอร์ (Form Factor, FF) คือ อัตราส่วนระหว่างความกว้างต่อความ
ยาวเฉลี่ยของลุ่มน ้า ถ้าค่า FF เท่ากับ 1 รูปร่างของลุ่มน ้านั้นจะเป็นวงกลม ถ้ามีค่าเกิน 1 จะมีรูปร่างคล้าย
พัดและถ้ามีค่าน้อยกว่า 1 จะมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยม ซึ่งสามารถเขียนสมการค านวณค่า FF ได้ดังนี้
(1.2) สัมประสิทธิ์ความหนาแน่น (Compactness coefficient, Kc) คือ อัตราส่วน
ระหว่างเส้นล้อมรอบพื้นที่ลุ่มน ้า (perimeter) ต่อเส้นรอบวงของวงกลมที่มีเนื้อที่เท่ากับเนื้อที่ลุ่มน ้า ซึ่ง
สามารถเขียนสมการค านวณค่า Kc ได้ดังนี้
Kc = . 0 28 P
A
โดย P = ความยาวเส้นล้อมรอบพื้นที่ลุ่มน ้า (กิโลเมตร)
A = เนื้อที่ลุ่มน ้า (ตารางกิโลเมตร)
ค่า Kc มีค่าสูงสุดได้เท่ากับ 1 ซึ่งรูปร่างของลุ่มน ้านั้นจะเป็นวงกลม ค่า Kc เพิ่มมากขึ้น
รูปร่างของลุ่มน ้าจะมีลักษณะผิดปกติไม่ใช่วงกลม
จากการค านวณค่าฟอร์มแฟคเตอร์ และค่าสัมประสิทธิ์ความหนาแน่น พบว่าลุ่มน ้าสาขา
น ้าแม่กกตอนล่าง มีค่าฟอร์มแฟคเตอร์ (FF) เท่ากับ 0.26 และค่าสัมประสิทธิ์ความหนาแน่น (Kc)
เท่ากับ 0.72 ดังนั้นลุ่มน ้าสาขาน ้าแม่กกตอนล่างจึงมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยม (Retangular-shaped basin)
และมีรูปแบบของล าน ้าเป็นแบบ Dendritic ซึ่งล าน ้าจะแตกกิ่งก้านสาขาคล้ายเส้นใบของใบไม้มีทิศทางไม่
แน่นอน เป็นล าน ้าสายสั้นๆ แจกจ่ายน ้าอยู่เป็นจ านวนมากทุกทิศทาง
(2) ความหนาแน่นของการระบายน ้ า (Drainage density, Dd) เป็ นความสามารถ
หรือประสิทธิภาพในการระบายน ้าของลุ่มน ้า ในกรณีที่มีเนื้อที่ลุ่มน ้าเท่ากัน โดยทั่วไป ลุ่มน ้าที่มี
