Page 102 - รายงานแผนการใช้ที่ดินน้ำแม่ลาว

3-46

3.1.2 ทรัพยากรน ้า
1) ล าน ้าธรรมชาติที่ส าคัญ

ในลุ่มน ้าสาขาน ้าแม่ลาวมีล าน ้าตามธรรมชาติที่ส าคัญแยกเป็นล าน ้าสายหลักและ

ล าน ้าสายรอง (รูปที่ 3-3) มีรายละเอียดดังนี้
ล าน ้าสายหลัก ได้แก่ น ้าแม่ลาว

ล าน ้าสายรอง ได้แก่ น ้าแม่โต น ้าป่าคัง น ้าแม่ฉางข้าว น ้าแม่ปูนหลวง น ้าแม่ปูนน้อย

น ้าแม่ยางมิ้น น ้าแม่พริก และน ้ารองธาร

2) ลักษณะทางกายภาพของลุ่มน ้า
(2.1) รูปร่าง การค านวณหารูปร่างของลุ่มน ้า มี 2 วิธี คือ

(2.1.1) ฟอร์มแฟคเตอร์ (Form Factor, FF) คือ อัตราส่วนระหว่างความกว้างต่อความ

ยาวเฉลี่ยของลุ่มน ้า ถ้าค่า FF เท่ากับ 1 รูปร่างของลุ่มน ้านั้นจะเป็นวงกลม ถ้ามีค่าเกิน 1 จะมีรูปร่างคล้าย
พัดและถ้ามีค่าน้อยกว่า 1 จะมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยม ซึ่งสามารถเขียนสมการค านวณค่า FF ได้ดังนี้

(2.1.2) สัมประสิทธิ์ความหนาแน่น (Compactness coefficient, Kc) คือ อัตราส่วน

ระหว่างเส้นล้อมรอบพื้นที่ลุ่มน ้า (perimeter) ต่อเส้นรอบวงของวงกลมที่มีเนื้อที่เท่ากับเนื้อที่ลุ่มน ้า

ซึ่งสามารถเขียนสมการค านวณค่า Kc ได้ดังนี้

Kc = . 0 28 P
A
โดย P = ความยาวเส้นล้อมรอบพื้นที่ลุ่มน ้า (กิโลเมตร)

A = เนื้อที่ลุ่มน ้า (ตารางกิโลเมตร)

ค่า Kc มีค่าสูงสุดได้เท่ากับ 1 ซึ่งรูปร่างของลุ่มน ้านั้นจะเป็นวงกลม ค่า Kc เพิ่มมากขึ้น

รูปร่างของลุ่มน ้าจะมีลักษณะผิดปกติไม่ใช่วงกลม
จากการค านวณค่าฟอร์มแฟคเตอร์ และค่าสัมประสิทธิ์ความหนาแน่น พบว่าลุ่มน ้าสาขา

น ้าแม่ลาว มีค่าฟอร์มแฟคเตอร์ (FF) เท่ากับ 0.37 และค่าสัมประสิทธิ์ความหนาแน่น (Kc) เท่ากับ 0.51

ดังนั้นลุ่มน ้าสาขาน ้าแม่ลาวจึงมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยม (Retangular-shaped basin) และมีรูปแบบของ
ล าน ้าเป็นแบบ Dendritic ซึ่งล าน ้าจะแตกกิ่งก้านสาขาคล้ายเส้นใบของใบไม้มีทิศทางไม่แน่นอน เป็น

ล าน ้าสายสั้นๆ แจกจ่ายน ้าอยู่เป็นจ านวนมากทุกทิศทาง

(2.2) ความหนาแน่นของการระบายน ้า (Drainage density, Dd) เป็ นความสามารถ
หรือประสิทธิภาพในการระบายน ้าของลุ่มน ้า ในกรณีที่มีเนื้อที่ลุ่มน ้าเท่ากัน โดยทั่วไป ลุ่มน ้าที่มี

ความยาวของล าน ้ามาก จะมีความสามารถในการระบายน ้าได้ดีกว่าลุ่มน ้าที่มีล าน ้าน้อย ค่า Dd ค านวณ

L
จากสมการ Dd =
A