Page 74 - khonkaen

3-28

3.3.3 พื้นที่ป่าอนุรักษ์ตามมติคณะรัฐมนตรี

เขตพื้นที่ชั้นคุณภาพลุ่มน้้า
ตามมติคณะรัฐมนตรี เรื่อง การก้าหนดชั้นคุณภาพลุ่มน้้า เพื่อให้มีการอนุรักษ์ทรัพยากร
ที่เหมาะสมจึงได้แบ่งพื้นที่ชั้นคุณภาพลุ่มน้้าออกเป็น 7 ชั้น คือ พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 1A พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 1B พื้นที่

ลุ่มน้้าชั้น 2 พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 3 พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 4 พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 5 และแหล่งน้้า จากข้อก้าหนดการใช้
ประโยชน์และการจัดการพื้นที่ลุ่มน้้าชั้นคุณภาพต่าง ๆ สรุปสาระส้าคัญได้คือ การใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่ม
น้้าชั้น 1 และพื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 2 ซึ่งเป็นพื้นที่ทรัพยากรธรรมชาติที่ส้าคัญที่ต้องสงวนรักษาไว้เป็นแหล่งต้นน้้า
ล้าธารและเป็นพื้นที่ป่าไม้ของประเทศ เนื่องจากมีลักษณะและสมบัติที่อาจมีผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม
จากการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินได้ง่ายและรุนแรง ไม่ควรจะเปลี่ยนแปลงพื้นที่เพื่อใช้ท้าการเกษตร

ส้าหรับการใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 3 4 และพื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 5 นั้น ให้ใช้ท้าการเกษตรได้แต่ต้องมี
มาตรการตามข้อก้าหนดการใช้ประโยชน์พื้นที่ลุ่มน้้า ได้แก่ มาตรการด้านการอนุรักษ์ดินและน้้า
และการป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน เป็นต้น ดังนั้นข้อก้าหนดต่าง ๆ จึงมีมาตรการที่เข้มงวด

แตกต่างกัน เพื่อป้องกันการเสื่อมโทรมของดิน และให้สามารถใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างยั่งยืนต่อไป
พื้นที่จังหวัดขอนแก่นประกอบด้วยชั้นคุณภาพลุ่มน้้า รายละเอียดดังนี้ (ตารางที่ 3-11)
1) พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 1A เป็นพื้นที่ลุ่มน้้าชั้นที่ 1 ซึ่งมีสภาพเป็นป่าสมบูรณ์ก่อนปี 2525
โดยพื้นที่นี้ควรสงวนรักษาไว้เป็นป่าต้นน้้าล้าธาร (ห้ามมีการใช้ประโยชน์อย่างอื่น) มีเนื้อที่ประมาณ

255,919 ไร่ หรือร้อยละ 3.76 ของเนื้อที่จังหวัด
2) พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 1B เป็นพื้นที่ลุ่มน้้าชั้นที่ 1 ซึ่งสภาพป่าถูกบุกรุก หรือมีการ
เปลี่ยนแปลงไปเพื่อพัฒนาการใช้ที่ดินรูปแบบอื่นก่อน ปี 2525 โดยพื้นที่นี้ควรสงวนรักษาไว้เป็นป่าต้นน้้า
ล้าธาร และควบคุมการใช้ประโยชน์เป็นพิเศษ มีเนื้อที่ประมาณ 380 ไร่ หรือร้อยละ 0.01 ของเนื้อที่

จังหวัด
3) พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 2 เป็นพื้นที่มีความลาดชันค่อนข้างสูง ซึ่งมีคุณภาพเหมาะสมต่อการ
เป็นป่าต้นน้้าล้าธาร และสามารถน้ามาใช้ประโยชน์เพื่อกิจการที่ส้าคัญ เช่น การท้าเหมืองแร่ สวนยางพารา
หรือพืชที่มีความมั่นคงต่อเศรษฐกิจ มีเนื้อที่ประมาณ 176,204 ไร่ หรือร้อยละ 2.59 ของเนื้อที่จังหวัด

4) พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 3 เป็นพื้นที่มีความลาดเทสูง สามารถน้ามาใช้ประโยชน์ได้ทั้งกิจกรรมท้า
ไม้ เหมืองแร่ และสามารถใช้พื้นที่เพื่อการเกษตรได้โดยถ้าเป็นบริเวณที่เป็นดินลึกควรปลูกไม้ผล หรือไม้
ยืนต้น แต่ถ้าเป็นบริเวณที่เป็นดินตื้นควรปลูกป่าและทุ่งหญ้า มีเนื้อที่ประมาณ 138,190 ไร่ หรือร้อยละ 2.03

ของเนื้อที่จังหวัด
5) พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 4 เป็นพื้นที่มีความลาดชันต่้า และป่าถูกบุกรุกเป็นพื้นที่ใช้ประโยชน์
เพื่อกิจการท้าไม้ เหมืองแร่ และสามารถใช้พื้นที่เพื่อการเกษตรได้ โดยถ้าเป็นบริเวณที่เป็นดินลึก และมี
ความลาดชันมากควรปลูกไม้ผล แต่ถ้าเป็นบริเวณที่มีความลาดชันน้อยจะใช้ประโยชน์เพื่อการปลูกพืชไร่
ได้ มีเนื้อที่ประมาณ 1,778,552 ไร่ หรือร้อยละ 26.14 ของเนื้อที่จังหวัด

6) พื้นที่ลุ่มน้้าชั้น 5 เป็นพื้นที่ราบลุ่ม มีเนื้อที่ประมาณ 4,293,122 ไร่ หรือร้อยละ
63.10 ของเนื้อที่จังหวัด
7) แหล่งน้้า มีเนื้อที่ประมาณ 161,377 ไร่ หรือร้อยละ 2.37 ของเนื้อที่จังหวัด

แผนการใช้ที่ดินจังหวัดขอนแก่น กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน