Page 53 - รายงานแผนการใช้ที่ดินแม่กกตอนล่าง
P. 53
บทที่ 3
การวิเคราะห์เพื่อก าหนดเขตการใช้ที่ดิน
3.1 การวิเคราะห์ด้านกายภาพ
3.1.1 ทรัพยากรดิน
ทรัพยากรดินเป็นทรัพยากรที่ทดแทนได้หรือรักษาไว้ได้ แต่ดินเกิดทดแทนตามธรรมชาติ
ได้ช้ามาก อย่างไรก็ตามทรัพยากรดินสามารถดูแลรักษาดินให้คงคุณภาพเหมือนเดิมได้ โดยการใช้ที่ดิน
ให้เหมาะสม มีการบ ารุงรักษาและอนุรักษ์ดินอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
ทรัพยากรดินเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความส าคัญต่อมนุษย์ เป็นแหล่งผลิตปัจจัยพื้นฐานในการด ารงชีวิต
ของมนุษย์ คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัยและยารักษาโรค นอกจากนี้ยังมีความส าคัญต่อสิ่งมีชีวิต
อื่นๆด้วย เช่น เป็นแหล่งสะสมธาตุอาหาร น ้า และที่ยึดเกาะของรากพืช เป็นแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์
และจุลินทรีย์หลายชนิด ซึ่งมีบทบาทที่ส าคัญในการรักษาสมดุลของระบบนิเวศน์อีกด้วย
ทรัพยากรดินเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่เชื่อมโยงความสัมพันธ์กับทรัพยากรอื่นๆ โดย
สภาพแวดล้อมเป็นปัจจัยควบคุมการก าเนิดดิน ท าให้ดินมีลักษณะที่เหมือนหรือแตกต่างกัน ส่งผลให้
ดินมีศักยภาพในการผลิตทั้งทางด้านการเกษตรและด้านอื่นๆแตกต่างกันออกไป การศึกษาทรัพยากรดิน
ในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งจะต้องท าความเข้าใจถึงสภาพแวดล้อม ลักษณะดิน รวมถึงการจัดการพื้นที่
เพื่อการใช้ประโยชน์ที่ดินตามวัตถุประสงค์ต่างๆ ดังนั้นการวิเคราะห์ทรัพยากรดินในลุ่มน ้าสาขา
น ้าแม่กกตอนล่าง (0305) จึงเป็นสิ่งส าคัญล าดับแรกที่ต้องด าเนินการ เพื่อให้ทราบถึงศักยภาพและ
ข้อจ ากัดของทรัพยากรดิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านเกษตรกรรมส าหรับใช้ในการพิจารณาด้าน
การวางแผนการใช้ที่ดินต่อไป
1) การวิเคราะห์จัดท าหน่วยที่ดิน
เป็นการศึกษาและวิเคราะห์คุณลักษณะของดินให้ครอบคลุมในด้านการจัดการและการอนุรักษ์
เพื่อจัดเป็นหน่วยที่ดินที่มีสมบัติเฉพาะตัวของหน่วยที่ดินนั้นๆ และหน่วยที่ดินดังกล่าวนี้จะถูกน ามา
ประเมินคุณภาพที่ดิน เพื่อจัดระดับความเหมาะสมของที่ดิน (ส านักนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน
กรมพัฒนาที่ดิน, 2553) ดังนั้นในการจัดท าหน่วยที่ดินของลุ่มน ้าสาขาน ้าแม่กกตอนล่าง (0305) จึงน า
ปัจจัยต่างๆที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตของพืชมาพิจารณาร่วมกัน ได้แก่ ลักษณะของดิน ซึ่งใช้
ข้อมูลกลุ่มชุดดินจากรายงานส ารวจดินเพื่อการเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ของส านักส ารวจและวางแผน
การใช้ดิน (2550) และรายงานส ารวจดินเพื่อการเกษตรจังหวัดเชียงรายของส านักส ารวจและวางแผน
การใช้ดิน (2552) โดยพิจารณาจากปัจจัยด้านสมบัติทางกายภาพและเคมีของดิน เช่น ความลึกของดิน
