Page 70 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดสกลนคร

3-36

การชะล้างพังทลายของดิน

กำรสูญเสียดินเนื่องจำกกำรชะล้ำงพังทลำยของดิน ท ำให้เกิดกำรสูญเสียหน้ำดินที่มีธำตุ
อำหำรพืช อินทรียวัตถุในดิน ตลอดจนโครงสร้ำงของดิน จนส่งผลให้ควำมอุดมสมบูรณ์และ
ควำมสำมำรถในกำรให้ผลผลิตของดินลดลง เป็นสำเหตุหลักอย่ำงหนึ่งที่ท ำให้ทรัพยำกรดินเสื่อมโทรมลง

อย่ำงรวดเร็ว ส่งผลต่อทรัพยำกรสิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศ และส่งผลกระทบโดยตรงต่อปริมำณผลผลิต
ของเกษตรกร จึงจ ำเป็นต้องมีกำรประเมินกำรสูญเสียดินจำกกำรชะล้ำงพังทลำยของดิน โดยประเมิน
จำกสมกำรกำรสูญเสียดินสำกล (Universal Soil Equation: USLE) ของ Wischmeier & Smith
(1978) ซึ่งได้จ ำแนกชั้นควำมรุนแรงของกำรชะล้ำงพังทลำยของดินตำมลักษณะดินในประเทศไทยเป็น
5 ระดับ คือ ระดับกำรสูญเสียดินน้อย (อัตรำกำรสูญเสียดิน 0-2 ตันต่อไร่ต่อปี) ระดับกำรสูญเสียดิน

ปำนกลำง (อัตรำกำรสูญเสียดิน 2-5 ตันต่อไร่ต่อปี) ระดับกำรสูญเสียดินรุนแรง (อัตรำกำรสูญเสียดิน
5-15 ตันต่อไร่ต่อปี) ระดับกำรสูญเสียดินรุนแรงมำก (อัตรำกำรสูญเสียดิน 15-20 ตันต่อไร่ต่อปี) และ
ระดับกำรสูญเสียดินรุนแรงมำกที่สุด (อัตรำกำรสูญเสียดินมำกกว่ำ 20 ตันต่อไร่ต่อปี)

จังหวัดสกลนครครอบคลุมพื้นที่ 18 อ ำเภอ ได้แก่ อ ำเภอกุดบำก อ ำเภอกุสุมำลย์ อ ำเภอ
ค ำตำกล้ำ อ ำเภอโคกศรีสุพรรณ อ ำเภอเจริญศิลป์ อ ำเภอเต่ำงอย อ ำเภอนิคมน้ ำอูน อ ำเภอบ้ำนม่วง
อ ำเภอพรรณนำนิคม อ ำเภอพังโคน อ ำเภอโพนนำแก้ว อ ำเภอภูพำน อ ำเภอเมืองสกลนคร อ ำเภอวำนรนิวำส
อ ำเภอวำริชภูมิ อ ำเภอสว่ำงแดนดิน อ ำเภอส่องดำว และอ ำเภออำกำศอ ำนวย กำรประเมินกำรสูญเสียดิน

โดยสมกำรดินสำกลของจังหวัดสกลนคร (ดังรำยละเอียดในตำรำงที่ 3-11) พบว่ำ จังหวัดสกลนครมี
พื้นที่อยู่ในระดับกำรสูญเสียดินน้อย มำกที่สุด มีเนื้อที่ 3,018,265 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 50.27 ของพื้นที่
ทั้งหมด ส่วนใหญ่มีสภำพพื้นที่รำบเรียบ ค่อนข้ำงรำบเรียบ โดยพบในทุกอ ำเภอของจังหวัดสกลนคร
อ ำเภอที่พบมำกที่สุด คือ อ ำเภอเมืองสกลนคร อ ำเภอภูพำน และอ ำเภอพรรณนำนิคม พื้นที่ที่มีระดับ

กำรสูญเสียดินรองลงมำ คือ พื้นที่ที่มีระดับกำรสูญเสียดินปำนกลำง มีเนื้อที่ 2,516,853 ไร่ คิดเป็นร้อยละ
44.99 ของพื้นที่ทั้งหมด พบในทุกอ ำเภอของจังหวัดสกลนคร อ ำเภอที่พบมำกที่สุด คือ อ ำเภอวำนรนิวำส
อ ำเภอสว่ำงแดนดิน และอ ำเภอบ้ำนม่วง พื้นที่ที่มีระดับกำรสูญเสียดินรุนแรง มีเนื้อที่ 452,802 ไร่
คิดเป็นร้อยละ 8.09 ของพื้นที่ทั้งหมด พบในทุกอ ำเภอของจังหวัดสกลนคร อ ำเภอที่พบมำกที่สุด คือ

อ ำเภอภูพำน อ ำเภอวำนรนิวำส และอ ำเภอเจริญศิลป์ พื้นที่ที่มีระดับกำรสูญเสียดินรุนแรงมำก มีเนื้อที่
12,767 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.23 ของพื้นที่ทั้งหมด พบมำกที่อ ำเภอภูพำน อ ำเภอเต่ำงอย อ ำเภอส่องดำว
อ ำเภอกุดบำก อ ำเภอเมืองสกลนครอ ำเภอพรรณนำนิคม และอ ำเภอวำริชภูมิ ตำมล ำดับ และพื้นที่ที่มี

ระดับกำรสูญเสียดินรุนแรงมำกที่สุดมีเนื้อที่ 2,915 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.05 ของพื้นที่ทั้งหมด พบมำกที่
อ ำเภอภูพำน อ ำเภอเมืองสกลนคร อ ำเภอส่องดำว อ ำเภอเต่ำงอย และอ ำเภอโคกศรีสุพรรณ ตำมล ำดับ
กำรที่พื้นที่มีระดับกำรสูญเสียดินรุนแรงถึงรุนแรงมำกที่สุด เนื่องจำกสภำพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นลูกคลื่น
ลอนลำดและเนินเขำ ลักษณะดินเป็นดินเนื้อหยำบ เป็นดินตื้นถึงลึกปำนกลำง พบชั้นหินพื้น เศษหิน
ลูกรัง มีควำมสำมำรถในกำรอุ้มน้ ำต่ ำ เมื่อมีฝนตกชุกเกิดกำรชะล้ำงพังทลำยของดิน จะท ำให้สูญเสีย

หน้ำดินได้มำกกว่ำพื้นที่อื่น จ ำเป็นต้องมีกำรใช้ที่ดินอย่ำงเหมำะสมกับควำมสำมำรถของดิน โดยมีกำร
ป้องกันรักษำ ตลอดจนปรับปรุงควำมสำมำรถในกำรให้ผลผลิตของดินให้ดีขึ้น