Page 17 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดระนอง
P. 17
บทที่ 2
ข้อมูลทั่วไป
2.1 ประวัติและเอกลักษณ์
1. ความเป็นมา การตั้งถิ่นฐาน ชื่อเดิม ความส าคัญทางประวัติศาสตร์ เกียรติภูมิ
จังหวัดระนองหรือเมืองแร่นอง เดิมเป็นหัวเมืองเล็กๆ มีฐานะเป็นเมืองขึ้นของเมืองชุมพร
มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีของไทย โดยแบ่งการปกครองออกเป็น 2 เมือง คือ เมืองระนอง
และเมืองตระ ซึ่งอยู่ในการปกครองของเมืองชุมพร เจ้าเมืองมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวง เรียกชื่อตามนาม
เมืองว่า "หลวงระนอง" ครั้นต้นสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีชาวจีนฮกเกี้ยน ชื่อ "คอซู้เจียง" ได้ยื่นขอประมูล
อากรดีบุกในเขตเมืองระนอง และเมืองตระซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดอนุญาต
พร้อมกับพระราชทานบรรดาศักดิ์ให้คอซู้เจียงเป็น หลวงรัตนเศรษฐี ด ารงต าแหน่งนายอากรเมืองตระ
และเมืองระนอง ในปี 2397 ต าแหน่งเจ้าเมืองระนองว่างลง เนื่องจากหลวงระนองป่วยถึงแก่กรรม
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อน
บรรดาศักดิ์ หลวงรัตนเศรษฐีขึ้นเป็นพระรัตนเศรษฐีเป็นเจ้าเมืองระนอง
เมื่อพม่าตกเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ และรัฐบาลอังกฤษได้จัดการปกครองหัวเมือง ที่ได้ไปจาก
พม่าเข้มงวดกวดขันขึ้น โดยล าดับมาถึงเขตต่อแดนพระราชอาณาเขตทางทะเลตะวันตก ในเวลาต่อมา
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชด าริว่าเมืองระนอง และเมืองตระ เป็นเมืองขึ้นอยู่
ในเมืองชุมพรจะรักษาราชการทางชายแดนไม่สะดวก จึงโปรดฯ ให้ยกเมืองตระ และเมืองระนองเป็น
หัวเมืองจัตวาขึ้นตรงต่อกรุงเทพมหานคร และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนบรรดาศักดิ์พระ
รัตนเศรษฐี ขึ้นเป็นพระยารัตนเศรษฐี และเป็นผู้ว่าราชการเมืองระนอง เมื่อ พ.ศ. 2405 และ ในปี
พ.ศ. 2420 ตามล าดับ สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าอยู่หัวได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น
พระยาด ารงสุจริตมหิศรภักดี ระนองมีฐานะเป็นหัวเมืองอิสระ และต่อมาได้ยกฐานะเป็นจังหวัดและได้มี
การยุบเมืองตระเป็นอ าเภอ เรียกว่าอ าเภอกระบุรีโดยให้ขึ้นกับจังหวัดระนองตั้งแต่นั้นมา ระนองในอดีต
นั้นมีความส าคัญในฐานะที่เป็นเมืองดีบุก เมืองชายแดน เมืองคอคอดกระ และเมืองเสด็จประทับแรม
2. ค าขวัญจังหวัด
"คอคอดกระ ภูเขาหญ้า กาหยูหวาน ธารน้ าแร่ มุกแท้เมืองระนอง"
