Page 11 - แผนการใช้ที่ดินจังหวัดระนอง
P. 11
บทที่ 1
บทน ำ
1.1 หลักกำรและเหตุผล
จากสถานการณ์ปัญหาการใช้ประโยชน์ และการจัดการที่ดินของประเทศไทยในช่วงหลาย
ทศวรรษที่ผ่านมา มีหลายประเด็นส าคัญ ได้แก่ การบุกรุกพื้นที่อนุรักษ์ ความขัดแย้งเรื่องแนวเขตที่ดิน
การใช้ที่ดินที่ไม่เหมาะสมหรือเต็มศักยภาพ ความเหลื่อมล้ า และการกระจายการถือครองที่ดินที่ไม่เป็น
ธรรม การไร้ที่ดินท ากิน การขาดเอกภาพในการบริหารจัดการที่มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน และเป็น
อุปสรรคต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจ สังคม การรักษาความสมดุลของระบบนิเวศ ตลอดจนส่งผลต่อ
ความมั่นคงของฐานทรัพยากรธรรมชาติโดยเฉพาะที่ดิน ซึ่งเป็นฐานหลักในการผลิตอาหารที่มั่นคง
และปลอดภัย และมีผลิตภาพสูง รวมไปถึงที่ดินยังมีบทบาทในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทยใน
สาขาการพัฒนาอื่นๆ เช่น ภาคอุตสาหกรรม อสังหาริมทรัพย์ และภาคบริการ ส่งผลให้ความต้องการ
ที่ดินเพื่อกิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ ดังกล่าวเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ตามอัตราการขยายตัวทาง
เศรษฐกิจเพื่อพัฒนาประเทศ นอกจากนี้ ทรัพยากรดินของประเทศไทย ยังประสบปัญหาดินเสื่อมโทรม
และขาดความอุดมสมบูรณ์ โดยในปี 2550 ประเทศไทยมีพื้นที่เสื่อมโทรมทั้งสิ้น 319.58 ล้านไร่ ซึ่งเป็น
พื้นที่เสื่อมโทรมระดับรุนแรง และระดับวิกฤต จ านวน 35.88 ล้านไร่ หรือร้อยละ 11.24 ของพื้นที่
ประเทศ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2550 อ้างถึงใน ส านักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม, 2561) โดยสาเหตุส าคัญที่ท าให้ดินเสื่อมโทรมมีทั้งเกิดจากการเสื่อมโทรมตามธรรมชาติ
ซึ่งส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น การเกิดภัยแล้ง อุทกภัย และดินถล่ม เป็นต้น
และเกิดจากการกระท าของมนุษย์ เช่น การตัดไม้ เผา และถางป่า การใช้ที่ดินไม่เหมาะสมกับสมรรถนะ
ของที่ดิน หรือการใช้ที่ดินผิดประเภท รวมถึงการใช้ประโยชน์ที่ดินติดต่อกันเป็นเวลานานแต่ขาดการ
บ ารุงรักษาสภาพดิน ขาดการอนุรักษ์ดินและน้ า ส่งผลให้ดินเสื่อมโทรมลงอย่างรวดเร็ว เมื่อดินเสื่อม
โทรมมาก การใช้ปุ๋ยเคมีและสารเคมีในการท าเกษตรกรรมก็มีอัตราเพิ่มสูงขึ้น จากการส ามะโน
การเกษตรของส านักงานสถิติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2556 พบว่า มีการใช้ปุ๋ยเคมีเฉลี่ย 57.3 กิโลกรัมต่อไร่
เพิ่มขึ้นจากปี พ.ศ. 2536 และ พ.ศ. 2546 ที่มีปริมาณการใช้ปุ๋ยเคมีเฉลี่ย 33.9 และ 41.8 กิโลกรัมต่อไร่
ตามล าดับ (ส านักงานสถิติแห่งชาติ, 2556 อ้างถึงใน ส านักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม, 2561)
จากสถานการณ์ปัญหาดังกล่าว รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 72(1)
จึงได้มีการบัญญัติให้มีการวางแผนการใช้ที่ดินของประเทศไทยให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่และศักยภาพ
ของที่ดินตามหลักการพัฒนาอย่างยั่งยืน และเพื่อให้เป็นไปในการปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ส านักนายกรัฐมนตรี จึงได้ประกาศแผนการปฏิรูปประเทศ ลงวันที่ 6
เมษายน 2561 โดยมีแผนการปฏิรูปด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่องทรัพยากรดิน
ที่ได้ก าหนดให้มีการจัดท าแผนการใช้ที่ดินของชาติทั้งระบบให้สอดคล้อง และเหมาะสมกับศักยภาพของ
พื้นที่ และการพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศ ซึ่งมีเป้าหมายให้ประเทศมีแผนการใช้ที่ดินของ
