Page 189 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจส้มโอ
P. 189
3-95
3.2 การวิเคราะห์ข้อมูลด้านเศรษฐกิจและสังคม
ส้มโอเป็นไม้ยืนต้นที่มีอายุหลายปีและการท าสวนส้มโอเป็นการลงทุนระยะยาวซึ่งมีค่าใช้จ่าย
ในการลงทุนสูงและให้ผลตอบแทนได้หลายปีติดต่อกัน เกษตรกรจ าเป็นต้องมีการดูแลและบ ารุงรักษา
ส้มโอที่ปลูกอย่างจริงจังและสม ่าเสมอตลอดเวลา การปลูกส้มโอจะเริ่มให้ผลผลิตเมื่ออายุ 4 ป ี ใน
ระยะแรกผลผลิตจะมีปริมาณไม่มากนัก แต่เมื่ออายุเพิ่มขึ้นปริมาณผลผลิตก็จะเพิ่มขึ้นตามล าดับอายุ
จนถึงระยะที่ส้มโอมีอายุมากปริมาณผลผลิตจะลดลง เกษตรกรต้องปลูกทดแทนใหม่หรือบางรายอาจ
เปลี่ยนเป็นพืชชนิดอื่นที่ให้ผลตอบแทนต่อพื้นที่สูงกว่า การวิเคราะห์ด้านเศรษฐกิจและสังคมของ
การผลิตส้มโอได้ก าหนดอายุของส้มโอที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล 20 ปี กลุ่มเศรษฐกิจที่ดินทางการเกษตร
และกลุ่มวางแผนบริหารจัดการพื้นที่ชุ่มน ้า กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน ได้ด าเนินการส ารวจ
ข้อมูลด้านต้นทุนและผลตอบแทนโดยจ าแนกตามความเหมาะสมทางกายภาพของที่ดินของพื้นที่ปลูก
ส้มโอทั้งประเทศ ทั้งนี้ได้แบ่งศึกษาเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 การใช้ปัจจัยในการผลิต ส่วนที่ 2
ต้นทุนการผลิต มูลค่าผลผลิต (รายได้) และผลตอบแทนจากการผลิต ส่วนที่ 3 ปัญหาความต้องการ
ความช่วยเหลือจากรัฐและทัศนคติของเกษตรกรผู้ผลิตส้มโอ ข้อมูลที่ใช้ศึกษาได้จากการส ารวจ
เกษตรกรผู้ปลูกส้มโอในจังหวัดที่เป็นแหล่งผลิตที่ส าคัญของแต่ละภาค ทั้งนี้จ าแนกการศึกษา
ตามความเหมาะสมทางกายภาพของที่ดินที่ส ารวจตัวอย่างเกษตรกรผู้ผลิตส้มโอไว้ 2 ระดับ คือ
พื้นที่ที่ดินมีความเหมาะสมเฉพาะทางกายภาพสูง (S1) และพื้นที่ที่ดินมีความเหมาะสมเฉพาะทางกายภาพ
ปานกลาง (S2) และจ าแนกตามแหล่งการผลิตที่ส าคัญ ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคใต้ ส่วนปัญหาความต้องการและทัศนคติของเกษตรกรจะศึกษาใน
ภาพรวมจ าแนกตามภาค รายละเอียดผลการวิเคราะห์ดังหัวข้อต่อไปนี้
3.2.1 การใช้ปัจจัยในการผลิต
การจัดการสวนส้มโอด้วยการดูแลรักษาที่ดีตลอดจนการใช้ปัจจัยการผลิตในปริมาณ
ที่เหมาะสมกับสภาพดินจะส่งผลให้ส้มโอให้ปริมาณผลผลิตในแต่ละช่วงอายุเป็นไปตามศักยภาพ
ของที่ดิน ซึ่งจะท าให้เกษตรกรมีต้นทุนในการผลิตไม่สูงนัก ทั้งสามารถลดต้นทุนด้านปัจจัยการผลิต
ในปัจจุบันบางชนิดลงได้อีก โดยการใช้ปุ๋ ยอินทรีย์และสารอินทรีย์ทดแทนปุ๋ ยเคมีและสารเคมี
บางส่วน ท าให้เกษตรกรได้รับผลตอบแทนที่คุ้มค่าต่อการลงทุน ปัจจัยการผลิตต่างๆ ที่ใช้ในการผลิต
ส้มโอซึ่งแยกเป็นทั้งประเทศ และรายภาค ดังนี้
1) ปัจจัยการผลิตทั งประเทศ
จากผลการส ารวจในปีการผลิต 2559 พบว่า เกษตรกรมีเนื้อที่เพาะปลูกเฉลี่ย
3.19 ไร่ต่อครัวเรือน ขนาดของเนื้อที่ดังกล่าวนับได้ว่าเป็นสวนขนาดเล็ก การดูแลรักษา พบว่า มีการใช้
เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจส้มโอ กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน
