Page 8 - การเพิ่มขึ้นของการใช้ที่ดินปลูกทุเรียนและการบริหารจัดการพื้นที่ปลูกทุเรียน

1

บทที่ 1

บทนำ

1.1 หลักการและเหตุผล

ทุเรียนเป+นผลไม0ที่มีความสำคัญต:อภาคการเกษตรของไทย โดยสร0างรายได0มากเป+นอันดับที่ 2 ใน

สินค0ากลุ:มไม0ผลรองจากมะม:วง จากข0อมูลคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห:งชาติ พบว:าใน
ปR 2560 มูลค:าผลผลิตของทุเรียนอยู:ที่ 3,963.1 ล0านบาท คิดเป+นร0อยละ 23.7 ของมูลค:าผลผลิตกลุ:ม

ไม0ผล สูงเป+นอันดับที่ 2 รองจากมะม:วง โดยการขยายตัวเฉลี่ยของมูลค:าทุเรียนในช:วง 5 ปRที่ผ:านมา พบว:า
เพิ่มขึ้นถึงร0อยละ 21.2 ต:อปR สะท0อนถึงราคาที่เพิ่มขึ้นสอดคล0องกับกระแสนิยมบริโภคทุเรียนที่เติบโตขึ้น

จากในและนอกประเทศในช:วงที่ผ:านมา (ศิรดา, ม.ป.ป.) ในปR พ.ศ. 2562 ผลผลิตทุเรียนออกสู:ตลาด

ประมาณ 956,605 ตัน ซึ่งเพิ่มขึ้นสูงกว:าผลผลิตในปR พ.ศ. 2561 ประมาณร0อยละ 27 (752,760 ตัน) โดย
ราคาที่เกษตรกรจำหน:ายได0ในสวน จะอยู:ในระดับสูงเฉลี่ยประมาณ 70 - 80 บาทต:อกิโลกรัม เนื่องจากได0

ปeจจัยสนับสนุนจากกลุ:มผู0คัดแยกบรรจุผลไม0รายใหม: ที่รับซื้อทุเรียนเพื่อบรรจุกล:อง และจัดส:งไป

จำหน:ายตลาดต:างประเทศโดยเฉพาะตลาดจีนที่มีเพิ่มมากขึ้น ซึ่งเกิดจากความต0องการบริโภคทุเรียนของ
ชาวจีนที่เพิ่มขึ้นเฉลี่ยประมาณร0อยละ 10-15 ต:อปR (ศูนยfวิจัยกสิกรไทย, 2562) ทั้งนี้คาดว:า ผลผลิตต:อไร:

ของทุเรียนจะเพิ่มขึ้น เนื่องจากราคาที่อยู:ในเกณฑfดีจูงใจให0เกษตรกรมีการจัดการที่ดี เช:น การเตรียม

แหล:งน้ำสำรองเพื่อใช0ในการดูแลต0นทุเรียน ส:วนมังคุด เงาะ และลองกอง ผลผลิตต:อไร:คาดว:าลดลง
เนื่องจากสถานการณfภัยแล0ง เกษตรกรเกรงว:าน้ำจะไม:เพียงพอต:อการใช0 และจำเป+นต0องเก็บน้ำไว0สำหรับ

ดูแลต0นทุเรียนซึ่งให0ผลตอบแทนสูงกว:า (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2563)
ผลจากการขยายตัวอย:างก0าวกระโดดของอุปสงคfการบริโภคทุเรียนในตลาดการค0าระหว:างประเทศนี้

เอง จึงส:งผลต:อราคาทุเรียนสูงขึ้นทั้งในตลาดส:งออกและตลาดภายในประเทศ สร0างแรงจูงใจให0เกษตรกรมี

การขยายพื้นที่การเพาะปลูก รวมถึงจากการที่ภาครัฐมีนโยบายการบริหารจัดการพื้นที่เกษตรกรรม
(Zoning) ปรับเปลี่ยนพื้นที่ไม:เหมาะสมในการปลูกข0าวเป+นการทำเกษตรผสมผสาน ทำให0เกษตรกรในเขต

พื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งเดิมเน0นการปลูกข0าวเป+นหลัก หันมาปรับเปลี่ยนพื้นที่ไม:เหมาะสมในการ
ปลูกข0าว เป+นการทำเกษตรผสมผสานตามหลักการทำเกษตรทฤษฎีใหม: รวมถึงการปรับเปลี่ยนไปปลูกพืช

เศรษฐกิจอื่นที่มีความเหมาะสมกับพื้นที่และมีมูลค:าสูง ทุเรียนก็เป+นอีกพืชหนึ่งที่เกษตรกรให0ความสนใจ

ประกอบกับในปeจจุบันราคายางพาราตกต่ำอย:างต:อเนื่อง ทำให0เกษตรกรผู0ปลูกยางพาราหลาย ๆ พื้นที่ใน
ประเทศไทยปรับเปลี่ยนพืชจากการปลูกยางพารามาเป+นทุเรียนเพิ่มมากขึ้นเช:นกัน ไม:เพียงแต:ประเทศ

ไทยเท:านั้นที่มีการเพิ่มการผลิตทุเรียน ยังมีแหล:งผลิตทุเรียนดั้งเดิม อาทิ ประเทศมาเลเซีย อินโดนีเซีย

และฟrลิปปrนสf รวมถึงการขยายพื้นที่เพาะปลูกไปในแหล:งผลิตใหม: ๆ เช:น ประเทศกัมพูชา เวียดนาม และ
เมียนมา รวมถึงรัฐในภาคเหนือของประเทศออสเตรเลีย ซึ่งแม0ว:าในขณะนี้การเพิ่มขึ้นของอุปทานผลผลิต

โดยรวมจะยังไม:ได0เพิ่มขึ้นอย:างก0าวกระโดด แต:เป+นที่หวั่นเกรงกันว:าภายในทศวรรษข0างหน0าการขยายตัว